ο Μιχ. Οικονόμου περί του Σπ. Υφαντή

Σπύρος Υφαντής

Άρχων υμνωδός Μ.τ.Χ.Ε., (1937 – 2017 Φεβρ. κδ΄)

«Μονάχη έγνοια η γλώσσα μου

στις αμμουδιές τ’ Ομήρου».

Με το λιτό και πονετικό αυτό δίστιχο ο Νομπελίστας ποιητής του «Ἄξιον Ἐστίν», ο δικός μας Οδυσσέας Ελύτης, εξέφρασε όλο το πάθος, τον έρωτα και την αγάπη του για την αθάνατη Ελληνική γλώσσα.

Έτσι αυθόρμητα έρχεται στο νου μου κι ο φίλος απ’ τα παλιά, ο Σπύρος Υφαντής, που με το ίδιο ασίγαστο πάθος και έρωτα αφιέρωσε και ανάλωσε όλη την ύπαρξή του στη βυζαντινή μουσική και την ψαλτική τέχνη.

Βαθύς γνώστης της ψαλτικής και ακάματος εργάτης, απήλθε στις 24 Φεβρουαρίου 2017 από τα παρόντα, τα φθαρτά και τα ρέοντα προς τα αιώνια και τ’ άφθαρτα ένθα «ὁ τῶν ἑορταζόντων ἦχος» των σεσωσμένων.

Ασίγητος τέττιξ, μέχρι την τελευταία στιγμή, δίδασκε και κατάρτιζε φερέλπιδες μελλοντικούς διακόνους του ιερού Αναλογίου.

Η προσφορά του, απ’ όπου πέρασε, πλούσια και δημιουργική. Σ’ όποιο στασίδι ανέβαινε, αμέσως δημιουργούσε κύκλο μαθητών και θαυμαστών. Κατάρτιζε χορωδίες, δημιουργούσε σχολεία και διάφορα άλλα μουσικά σύνολα, βυζαντινής και παραδοσιακής μουσικής. Μέλισσα εργατική και δένδρον ευσκιόφυλλον της Ψαλτικής.

Η πόλις του Αγρινίου και ο Ιεροψαλτικός της κόσμος τού οφείλει πολλά. Χάρη σ’ αυτόν στη δεκαετία του 1970 ανασυγκροτήθηκε ο «Σύλλογος Ιεροψαλτών Νομού Αιτωλοακαρνανίας ΑΝΘΙΜΟΣ Ο ΑΡΧΙΔΙΑΚΟΝΟΣ» και παράλληλα άρχισε και η λειτουργία της σημερινής Σχολής υπό την ευθύνη, στην αρχή, του Συλλόγου Ιεροψαλτών και στη συνέχεια, ως αναγνωρισμένη Σχολή του Κράτους, υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως.

Τον Σπύρο Υφαντή τον γνώρισα στην αρχή της δεκαετίας του 1970, όταν πρωτοδιορίστηκα στο Αγρίνιο ως καθηγητής στη Μέση Εκπαίδευση. Αυτός είχε λίγο προηγηθεί. Σχεδόν αμέσως, από την αρχή, συνδεθήκαμε με στενή φιλία με βάση το ένστικτο και το ομότεχνο της Ψαλτικής. Ατέλειωτες ώρες συζητούσαμε για την Ψαλτική και τους ονομαστούς Ψάλτες. Από την πρώτη στιγμή με εντυπωσίασε η γλυκειά και εύστροφη φωνή του, αλλά παράλληλα η βαθειά γνώση που είχε στη βυζαντινή μουσική και προπάντων η ακάματη εργατικότητά του.

Θυμάμαι, όταν κάποια φορά χρειάστηκα ένα μάθημα να εναρμονιστεί με διπλή συνηχητική γραμμή, κατά το πρότυπο της Λειτουργίας του Κων. Ψάχου, τού το έδωσα το βράδυ και το πρωί το είχε έτοιμο.

Νύχτα και μέρα αντέγραφε τότε δύσκολα και σπάνια μαθήματα από παλαιά βιβλία, όπως και μαθήματα φημισμένων Ιεροψαλτών και τα μελετούσε. Από φιλία και εκτίμηση έδινε και σε μένα ένα αντίγραφο, το οποίο παρήγαγε βάζοντας καρμπόν σ’ αυτά που αντέγραφε, γιατί τότε δεν είχαν ακόμη ευρέως κυκλοφορήσει τα φωτοτυπικά μηχανήματα.

Το 1975 συμψάλαμε όλη τη Μεγάλη Εβδομάδα στην Αγία Τριάδα Παναιτωλίου και συνεχίσαμε μαζί μέχρι την Πεντηκοστή.

Στον σπουδαίο αυτό και χαρισματικό – ταλαντούχο ιεροψάλτη δεν δόθηκε ποτέ η δυνατότητα ν’ αναλάβει αναλόγιο μέσα στο Αγρίνιο, καίτοι πολύ το επιθυμούσε. Όταν κάποια φορά δοκιμάστηκε για αριστερός ιεροψάλτης στον Άγιο Γεώργιο, η πρόσληψή του εστάθη αδύνατη, προφανώς με ευτελείς και απίθανες … δικαιολογίες.

Όμως, όπως λέει ο σοφός λαός «κάθε εμπόδιο για καλό». Στη συνέχεια άλλοι ωφελήθηκαν και πλούτισαν από την αξιοποίηση του σπουδαίου αυτού εργάτη της Εκκλησιαστικής μουσικής και ιδίως το Αίγιο, τα Ιωάννινα και η Άρτα, όπου για πολλά χρόνια έψαλλε ως πρωτοψάλτης στους Μητροπολιτικούς Ναούς των πόλεων αυτών.

Τώρα (νῦν), αφού αξιοποίησε θεαρέστως το δοθέν τάλαντον και εξεμέτρησε το ζην, αναπαύεται στη Βασιλεία του Θεού. Εύχομαι ν’ αξιωθεί της μακαρίας εκείνης φωνής «εὖ δοῦλε ἀγαθέ καί πιστέ…».

Το πλήθος των απανταχού μαθητών του, οι φίλοι του και οι ευφρανθέντες με τη γλυκειά ψαλμωδία του κατά μίμησιν του μουσικού του Μέντορα, Θρασυβούλου Στανίτσα, θα τον θυμούνται με αγάπη κι ευγνωμοσύνη.

Αιωνία σου η μνήμη, φίλε αγαπητέ και συνασκητή στην αγία Ψαλτική.

Μιχαήλ Οικονόμου

Έγραφα στο Αγρίνιο, 16-3-2017,

ἑορτή Ὁσίου Χριστοδούλου τοῦ ἐν Πάτμῳ.