ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ
ο ακόρεστος ερασίμολπος της Ψαλτικής
Στις 4 Οκτωβρίου 2021 η ιεροψαλτική μας οικογένεια αποχαιρέτησε ένα μεγάλο, γνήσιο λάτρη και θιασώτη της Βυζαντινής Μουσικής και της Ψαλτικής, τον ΓΙΑΝΝΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟ. Προσωπικά βέβαια αποχαιρέτησα ένα θαυμάσιο, ευαίσθητο άνθρωπο που, εδώ και πολλά χρόνια, με τίμησε με την εκλεκτή του φιλία. Αυτό όμως είναι προσωπική υπόθεση και δεν αφορά τους άλλους. Ο λόγος, βασικά, που χαράσσω τις γραμμές αυτές είναι για ν᾽ αποδώσω την ευγνωμοσύνη μου και οιονεί ν᾽ αφήσω ένα γραπτό μνημόσυνο ως ιεροψάλτης, για όσα ο Γιάννης πρόσφερε με σπάνια αρχοντική απλοχεριά στην ιεροψαλτική μας οικογένεια.
Από παιδί μικρό γαλουγήθηκε από τον πατέρα του κι αγάπησε, χωρίς όρια, την ψαλτική και τους μύστες της, τους ιεροψάλτες. Συγκεκριμένα, μου διηγόταν πως δεκαπεντάχρονος έφηβος με το ποδήλατο ξεκίνησε πρωί – πρωί με ψιλόβροχο από την Αβόρανη για να έρθει στο Αγρίνιο, στον Άγιο Χριστόφορο, ν᾽ ακούσει τον πρωτοψάλτη του Πατριαρχείου Κων. Πρίγγο, που είχε προσκληθεί να ψάλλει. Θυμόταν μάλιστα με ακρίβεια, και μου το επαναλάμβανε συχνά, πώς απέδωσε τότε ο Πρίγγος το «αστέρες πολύφωτοι» από το δοξαστικό των Αγίων Πατέρων.
Έπαιρνε μεγάλη χαρά και το θεωρούσε μεγάλη του τιμή να γνωρίσει και να καθίσει δίπλα – δίπλα με φημισμένους πρωτοψάλτες. Για το λόγο αυτό συνδέθηκε ιδιαίτερα με στενή φιλία με τους πρωτοψάλτες Θρασύβουλο Στανίτσα, Αθανάσιο Καραμάνη, Εμμανουήλ Χατζημάρκο, Δημοσθένη Παϊκόπουλο, Κυριαζή Δασκαλούδη, Δημήτριο Νεραντζή και άλλους. Με προθυμία ενεθάρρυνε κάθε πρόσκληση μεγάλου πρωτοψάλτη για να έρθει να ψάλλει στην πόλη μας και φυσικά συνέδραμε γενναιόδωρα με χρήματα στα έξοδα φιλοξενίας που απαιτούνταν.
Όταν, ως νέος, βρέθηκε στη Γερμανία για επαγγελματικούς λόγους, είχε μεγάλο πόθο και το έθεσε ως επιδίωξή του ν᾽ αγοράσει (ακριβό για την εποχή εκείνη) το φημισμένο μαγνητόφωνο GRUNDIG TK 46 μόνο και μόνο για να μαγνητοφωνεί στις εκκλησίες ψάλτες με σκοπό να καταρτίσει έτσι ένα αρχείο μεγάλων ψαλτών. Οι παλιοί, φυσικά, θα τον θυμούνται να κουβαλάει εκείνο το βαρύ και ασήκωτο μαγνητόφωνο για «να γράψει» κάποιον ξένο πρωτοψάλτη που προσκλήθηκε στην πόλη μας. Και πράγματι, κατόρθωσε να δημιουργήσει ένα σπάνιο και πλούσιο φωναρχείο Βυζαντινής Εκκλησιαστικής μουσικής. Με έγνοια έλεγε συχνά: Σκέπτομαι τι θα απογίνει το αρχείο μου.
Η κρίση του και η άποψή του για τα ψαλτικά ήταν ευθύβολη και απόσταγμα μεγάλης εμπειρίας από τα αποθησαυρισμένα ακούσματα στη μνήμη του. Ήξερε ν᾽ αξιολογεί την ψαλμωδία και τον ιεροψάλτη με ακρίβεια και με κριτήριο πάντοτε τη σοβαρή Πατριαρχική παράδοση.
Τίποτα άλλο περισσότερο δεν τον ευχαριστούσε και δεν του γέμιζε την ψυχή, εκτός από την ψαλμωδία. Στο χώρο εργασίας του το μαγνητόφωνο έπαιζε αδιάκοπα, όλη την ημέρα. Χαίρονταν σαν έπιανες κουβέντα για τους παλιούς μεγάλους πρωτοψ΄αλτες, σε κοιτούσε στο πρόσωπο και ρουφούσε κάθε είδηση και πληροφορία, αλλά και ξεκαρδίζονταν στα γέλια, σαν μικρό παιδί, με τ᾽ ανέκδοτά τους. Ακόμα και τελευταία, μέσα στην περιπέτεια της υγείας του, ψαλμωδίες άκουγε και σε κάθε επικοινωνία μαζί του έφτιαχνε η διάθεσή του κι άνοιγε η καρδιά του, οσάκις του έπιανες κουβέντα για την ψαλτική.
Άλλαξαν οι καιροί, βλέπετε, και σπανίζουν τώρα αυτοί οι εραστές της βυζαντινής ψαλτικής παράδοσης· σπανίζουν αυτοί που πρόθυμα και χωρίς φειδώ πρόσφερναν πολλά, χωρίς να αποβλέπουν σε τίποτα, σε καμιά υστερόβουλη φιλοδοξία. Διέθεταν τα πάντα, αρκεί, όπως έλεγαν: ν᾽ ακούσουν κάτι καλό. Ο Γιάννης Κωνσταντόπουλος ήταν ο εμβληματικότερος όλων. Φοβούμαι να ειπώ ότι ήταν ο τελευταίος μεγάλος ερασίμολπος (ἐράω + μολπή = ο εραστής της μολπής, εδώ ψαλτικής). Θέλω να πιστεύω ότι η ψαλτική είναι θείο δώρο και ο Δωρεοδότης θα φεισθεί του ταπεινού αγρού Του και πάντα θα αναδεικνύει άξιους εργάτες και διακόνους, αλλά και φίλους και θιασώτες.
Φίλε μου αξέχαστε, συμπροσκυνητή στο Περιβόλι της Παναγίας, συνταξιδευτή στις νοσταλγικές μνήμες της πονεμένης Ρωμιοσύνης, στην Πόλη, στην Ιωνία, στην Λυκία, ΚΑΛΟ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ. Εύχομαι αυτού, «ὅπου ἦχος καθαρός ἑορταζόντων...», ν᾽ αναπαυθεί η ψυχή σου με την πλησμονή της θείας ψαλμωδίας στην ατελεύτητη λειτουργία των Αγγέλων.
Αιωνία σου η μνήμη.
Μιχάλης Οικονόμου
στο αναλόγιο της καλύβης Τιμίου Σταυρού & Αγίου Νείλου στο Αγρίνιο 
με τον Αθανάσιο Καραμάνη 
με τον Κυριαζή Δασκαλούδη. 
με τον Δημοσθένη Παϊκόπουλο και τον λαμπαδάριο Γιάννη Γαβαλάκη
Οι φωτογραφίες προέρχονται από το αρχείο του συναδέλφου Δημητρίου Ρούμελη, τον οποίο και ευχαριστούμε δεόντως.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου