Γυναῖκες στό ἀναλόγιο;

ὑπό ἀρχιμ. Βασιλείου Μπακογιάννη

 Παρατηρεῖται στίς ἡμέρες μας, μεταξύ τῶν ἄλλων, στίς ἐνορίες, γυναῖκες νά ἀνεβαίνουν στό ἀναλόγιο, καί νά συμψάλλουν μέ τούς ἄνδρες. Καλῶς; Κακῶς; 

Ὅσοι ἔχουν ἐπισκεφθεῖ τό  Μοναστήρι «Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής» (Σουρωτή Θεσ/νίκης), θά ἔχουν ἰδεῖ, πώς ἐν ὥρᾳ Ἀκολουθίας  οἱ ἄνδρες εἶναι σέ πλήρη «ἀπομόνωση»· καμία ἐπικοινωνία μέ  τίς μοναχές ἀλλά καί  μέ τίς γυναῖκες, ἐπισκέπτριες! Ἔτσι τά «κανόνισε»  ὁ  κτίτορας τοῦ Μοναστηριοῦ, Ὅσιος Παϊσιος ὁ Ἁγιορείτης. Γιατί ἄραγε;

Ὡς ὅσιος καί μέγας ἀγωνιστής, ἤξερε πώς τά (σαρκικά) πάθη  εἶναι ἱκανά καί μέσα στήν ἐκκλησία νά «ξυπνήσουν», καί προπαντός ἐν ὥρᾳ Ἀκολουθίας, (γιατί  τό σῶμα παραμένει ἀκίνητο, καί ὁ νοῦς τρέχει...!). Καί φρόντισε, λοιπόν,   νά προστατεύσει τίς μοναχές καί τούς προσκυνητές ἀπό αὐτόν τόν «πειρασμό». Ὥστε   ὁ νοῦς τους ἀνενόχλητος, χωρίς  ἐξωτερικά ἐρεθίσματα, νά ἐπιδίδεται στήν προσευχή, καί νά μήν μολύνεται  ἡ  προσευχή  τους κατά τήν ἱερή αὐτή στιγμή.

Βέβαια, αὐτό πού ἔκανε ὁ Ὅσιος Παϊσιος δέν ἦταν κάτι τό καινούργιο. Ὑπῆρχε ἐξ ἀρχῆς στήν Ἐκκλησία, καί γιά τόν ἴδιο ἀκριβῶς πνευματικό λόγο. Μέ ἄλλα λόγια, ἀνέκαθεν στήν Ἐκκλησία μας οἱ ἄνδρες,  ἐν ὥρᾳ Ἀκολουθίας, στέκονταν  σέ ξεχωριστό χῶρο, ὅπως ἐπίσης καί  οἱ γυναῖκες, καί μάλιστα μπροστά οἱ ἄνδρες καί πίσω οἱ γυναῖκες,  ἐξ  οὗ καί γυναικωνίτης. «Ἡ γυναικωνῖτις γέγονεν ἵνα διαιρῶνται αἱ γυναῖκες ἀπό τῶν ἀνδρῶν». (Ἅγιος Σωφρόνιος Ἱεροσολύμων, Commentarius Liturgigus P.G. 87c 3985). Καί γιά περισσότερη ἀσφάλεια, ἀνάμεσα στούς ἄνδρες καί στίς  γυναῖκες στέριωσαν ἕνα σανιδένιο  χώρισμα....!  «Αὐτό τό σανιδένιο τοῖχος πού ὑψώνεται μπροστά σας, πού σᾶς χωρίζει ἀπό τίς γυναῖκες, (ἔλεγε στό ποίμνιό του  ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος) θά ἔπρεπε νά τό ἔχετε μέσα σας, γιά νά σᾶς προφυλάσσει ἀπό τίς γυναῖκες. Ἀλλά ἐπειδή δέν θέλετε, οἱ πατέρες ἔκριναν, πώς θά πρέπει, ἔστω καί μέ τίς σανίδες αὐτές νά σᾶς θωρακί­σουν!». (Ὁμιλία 73^η εἰς τό κατά Ματθαῖον P.G. 58:677). Καί νά ἦταν μόνο αὐτό; Ἀπό ἄλλη  (βόρεια) πόρτα τοῦ Ναοῦ,  ἔμπαιναν καί ἔβγαιναν οἱ ἄνδρες, καί ἀπό ἄλλη (δυτική) πόρτα τοῦ  Ναοῦ, ἔμπαιναν καί ἔβγαιναν οἱ γυναῖκες, (ὅπως γινόταν μέχρι τελευταῖα στά χωριά μας). «Οἱ διάκονοι ἄς στέκονται στίς πόρτες τῶν ἀνδρῶν και οἱ ὑποδιάκονοι στίς πόρτες τῶν γυναικῶν» (Διδαχές τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων  P.G. 1: 732).

Μέ αὐτά τά δεδομένα, εἶναι περιττό νά συζητᾶμε, ἄν ἀπό ὀρθόδοξη, πνευματική σκοπιά, εἶναι πρέπον οἱ γυναῖκες, νά ἀνεβαίνουν στό ἀναλόγιο καί νά συμψάλλουν μέ τούς ἄνδρες. Ἀλήθεια. Τή στιγμή πού ὑπάρχουν (ἄνδρες) ψάλτες στό ἀναλόγιο,   γιά ποιό λόγο νά πηγαίνουν καί οἱ γυναῖκες;  Βέβαια, κάποιο καλό θά βγεῖ ...,  γιατί «οὐδέν κακόν, ἀμιγές καλοῦ». Ὅμως, δέν πρέπει νά κάνουμε τό κακό, γιά νά βγεῖ κάποιο  καλό...

Συναυλίες εκκλησιαστικής μουσικής του Συλλόγου Ιεροψαλτών Αγρινίου

Στα πλαίσια των εορταστικών εκδηλώσεων των Ιερών Ναών Αγίας Τριάδος Αγρινίου και Παναιτωλίου, ο Σύλλογος Ιεροψαλτών "Άνθιμος ο Αρχιδιάκονος'', με έδρα την πόλη του Αγρινίου, έδωσε δύο επίκαιρες συναυλίες εκκλησιαστικής μουσικής. Η μεν πρώτη συναυλία πραγματοποιήθηκε την Δεύτερα  18 Ιουνίου 2019, ανήμερα του Αγίου Πνεύματος  το απόγευμα, στον ενοριακό ναό της Αγίας Τριάδος Παναιτωλίου.  Η δε δεύτερη συναυλία έλαβε χώρα την επόμενη μέρα το απόγευμα, Τρίτη 19 Ιουνίου 2019, στον ενοριακό ναό της Αγίας Τριάδος Αγρινίου. Και οι δυο συναυλίες του συλλόγου ήταν αφιερωμένες στην μεγίστη Δεσποτική εορτή της Πεντηκοστής, καθώς και στην επερχόμενη εορτή των Αγίων Πάντων, την μνήμη των οποίων τιμά η Αγίας μας Εκκλησία την Κυριακή μετά την Πεντηκοστή.  Όπως ήταν φυσικό και επόμενο όλο το υμνολογικό ''ρεπερτόριο'' περιελάμβανε αντιπροσωπευτικούς ύμνους τόσο από τον εσπερινό και τον όρθρο της Κυριακής της Πεντηκοστής, όσο και από τον εσπερινό της Κυριακής των Αγίων Πάντων. Η πλούσια σε νοήματα υμνολογία της ημέρας της "επιφοίτησης του Αγίου Πνεύματος'' στους θεοφόρους Αποστόλους, αποδόθηκε άριστα μελωδικά από την χορωδία του Συλλόγου Ιεροψαλτών Αγρινίου. Η χορωδία κατάφερε να μεταγγίσει τα υψηλά μηνύματα που απορρέουν από την ''επί γης κάθοδο του Παναγίου Πνεύματος'' στο φιλόμουσο ακροατήριο.

 Η φανέρωση του τρίτου προσώπου της Αγίας Τριάδος στους αγίους αποστόλους είναι συνυφασμένη με την συνέχιση του έργου της σωτηρίας του ανθρωπίνου γένους. Μπορεί ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός να ανέρχεται στα επουράνια δώματα της δόξης του Θεού, αλλά δεν αφήνει ορφανή και απροστάτευτη την ανθρωπότητα, αφού αποστέλλει στον κόσμο τον "Παράκλητο Αγαθό''.  Όπως και κατά την παρουσίαση των ύμνων, σχολιάσθηκε λίαν προσφυώς από τον ιεροψάλτη κ. Δημήτριο Παπακαμμένο: "κατά την ημέρα της Πεντηκοστής οι εβραίοι απόρησαν, όταν είδαν τους απλοϊκούς και αγράμματους ψαράδες να ομιλούν άλλες ξένες γλώσσες, τις οποίες το Άγιον Πνεύμα τους έδιδε. Κατάφεραν με τα θεία τους λόγια να σαγηνεύσουν και να οδηγήσουν στην χριστιανική αλήθεια πλήθη ανθρώπων. Αναφέρεται πως εκείνη την ημέρα πίστεψαν 3.000 άνθρωποι.'' Έκτοτε με την χάριν του Αγίου Πνεύματος το έργο του ευαγγελισμού ψυχών αθάνατων συνεχίζεται μέχρι σήμερα, μια ατράνταχτη μαρτυρία της αδιάλειπτης παρουσίας του τρίτου προσώπου του Τριαδικού Θεού στην ζωή των ανθρώπων.

Το αποκορύφωμα των ύμνων της Πεντηκοστής ήταν η γνωστή σε όλους προσευχή: "Βασιλεύ Ουράνιε''. Η χορωδία έψαλλε κατά τον καλύτερο τρόπο το δοξαστικό αυτό σε ήχο πλάγιο του δευτέρου, εξυμνώντας τις δωρεές του Αγίου Πνεύματος, αλλά τιμώντας παράλληλα και τον αείμνηστο Πρωτοψάλτη και καθηγητή Βυζαντινής Μουσικής Γεράσιμο Πρεβεζιάνο, ο οποίος έχει μουσικά συνθέσει αυτόν. Το αφιέρωμα στην Πεντηκοστή επισφραγίστηκε με την μελώδηση του κοινωνικού της ημέρας του Αγίου Πνεύματος, "Το πνεύμα σου του Άγιον μη αντανέλης αφ' ημων δεόμεθα, φιλάνθρωπε'', σε ήχο πρώτο και σε διασκευή από αγιορείτικο χειρόγραφο του μοναχού Ιωάσαφ Διονυσιάτου, την επιμέλεια της οποίας είχε ο ιεροψάλτης κ. Ιωάννης Ρούμελης.

Εκτός όμως των ύμνων αυτών παρουσιάσθηκαν και ορισμένα τροπάρια από τον εσπερινό της Κυριακής των Αγίων Πάντων. Το υμνολογικό πρόγραμμα της χορωδίας περιελάμβανε επίσης και ορισμένους στίχους από τον θεσπέσιο ύμνο της αγάπης του Αποστόλου Παύλου σε ήχο πλάγιο του πρώτου, την μελοποίηση των οποίων έκανε ο αείμνηστος Αγρινιώτης και εγνωσμένου κύρους μουσικοσυνθέτης Δημήτριος Παπαποστόλου. Τελευταίος ύμνος ήταν δύο στίχοι από την προς Φιλιππησίους επιστολή του Αποστόλου Παύλου (κεφ. δ' , στιχ. 8-9) σε ήχο πλάγιο του δευτέρου και σε μελοποίηση του μακαριστού ιεροψάλτη Θεόδωρου Μαϊκαντή. Βέβαια δεν πρέπει να παραληφθεί πως στο τέλος και των δύο συναυλιών έγινε η παρουσίαση των δραστηριοτήτων του Συλλόγου Ιεροψαλτών, όπως η τελευταία που ήταν η έκδοση ψηφιακού δίσκου με μελωδήματα Αιτωλοακαρνάνων κεκοιμημένων μελουργών. Μάλιστα ορισμένα εξ αυτών ερμηνεύθηκαν και στις δυο συναυλίες.

Την χοραρχία της χορωδίας έφερε αξίως εις πέρας ο θεολόγος και ιεροψάλτης κ. Λεωνίδας Γαρουφαλής. Τα δε μέλη της χορωδίας που συμμετείχαν στις εκδηλώσεις ήταν τα εξής: Αγγελής Ανδρέας, Αγγελής Δημήτρης, Βάτσιος Θεόδωρος, Βάτσιος Νικόλαος, Γαρουφαλής Γεώργιος, Γκιάφης Ιωάννης, Γρέντζελος Παύλος, Δίπλας Χρήστος, Καραγιάννης Ιωάννης, Καραγιάννης Πέτρος, Λιούλιος Γεώργιος, Μάλαινος Χρήστος, Μανδρούκας Ιωάννης, Ξυγκάς Σωτήριος, Πανογεώργος Λεωνίδας, Παπακαμμένος Δημήτριος, Παπαροϊδάμης Σωτήριος, Παππάς Δημήτριος, Παππάς Νικόλαος, Ρούμελης Ιωάννης και Σιδέρης Ιωάννης.

Αξίζει να σημειωθεί πως στην δεύτερη εκδήλωση, την γενομένη στον ιερό ναό της Αγίας Τριάδος Αγρινίου, τίμησε  με την παρουσία του και ευλόγησε ο Σεβασμιώτατος ποιμενάρχης μας κ. κ. Κοσμάς. Όπως και ο ίδιος ανέφερε, κλείνοντας την εκδήλωση: " Η σημερινή εκδήλωση της χορωδίας του συλλόγου Ιεροψαλτών Αγρινίου, η οποία αξίζει πολλών συγχαρητηρίων για την δουλεμένη αποψινή παρουσία της, μας τόνισε μια λησμονημένη για τους πολλούς Δεσποτική εορτή. Μας μίλησε για την Πεντηκοστή. Δυστυχώς οι σημερινοί χριστιανοί δεν τιμούν αυτή την ημέρα, όπως αντιθέτως τιμούν με διαφορετικό τρόπο τις ημέρες των Χριστουγέννων και του Αγίου Πάσχα. Οι αποψινοί ύμνοι έρχονται να μας παρουσιάσουν αυτό το Πανάγιο Πνεύμα που δυστυχώς διώχνουμε με τα αμαρτωλά έργα μας από τη ζωή μας.'' Και κατέληξε τις πατρικές νουθεσίες του συμβουλεύοντας όλους να αποφεύγουν τις αμαρτίες οι οποίες απομακρύνουν την χάριν του Αγίου Πνεύματος από τον άνθρωπο. Ο Σεβασμιώτατος εν τέλει δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στην ανίερη επικαιρότητα, στηλιτεύοντας την αποποινικοποίηση της καθύβρισης των ιερών και των οσίων από μέρους της πολιτείας. Είθε λοιπόν το Άγιον Πνεύμα να φωτίζει, να ενδυναμώνει και να αγιάζει καθέναν στον πνευματικό αγώνα του, όταν οι προκλήσεις καθημερινά αυξάνονται και μας αποπροσανατολίζουν από την οδό της αλήθειας και της σωτηρίας.     

Μετά το ρεπορτάζ του εκλεκτού συναδέλφου Γιάννη Γκιάφη, ακολουθούν φωτογραφίες από την εκδήλωση στο Παναιτώλιο (της ιστοσελίδας panaitolionews) και στο Αγρίνιο (με επιμέλεια του Δημήτρη Σεραφή).  Ευχαριστούμε όλους για την προσφορά τους.

πρόσκληση για εκδηλώσεις Πεντηκοστής

Ο σύλλογος ιεροψαλτών νομού Αιτωλοακαρνανίας <Άνθιμος ο αρχιδιάκονος> με έδρα το Αγρίνιο βρίσκεται στην ευχάριστη θέση να προσκαλέσει το φιλόμουσο κοινό σε δύο εκδηλώσεις - συναυλίες στους εορτάζοντες ιερούς ναούς Αγίας Τριάδος Παναιτωλίου και Αγρινίου.

Παναιτώλιο, Δευτέρα 17 Ιουνίου 2019 και ώρα 7:30 μ.μ.

Αγρίνιο, Τρίτη 18 Ιουνίου 2019 και ώρα 7:30 μ.μ.

κοινωνικό Αγίου Πνεύματος

Με την ευκαιρία της εορτής του Αγίου Πνεύματος αναρτούμε το κοινωνικό της ημέρας: "το Πνεύμα σου το άγιον μη αντανέλης αφ' ημών δεόμεθα, φιλάνθρωπε. Αλληλούια".
Ο ήχος είναι πρώτος.

• Το σύντομο μέλος με τους στίχους ανήκει στον αείμνηστο ιερέα π. Κωνσταντίνο Παπαγιάννη. 
• Το αργό μάθημα επιμελήθηκε ο εκλεκτός συνάδελφος και δραστήριο μέλος του συλλόγου μας Γιάννης Ρούμελης. Πρόκειται για διασκευή από το κοινωνικό "ποτήριον" του Ιωάσαφ Διονυσιάτου.