Τρίτη 29 Μαΐου 2018

φωτογραφίες πανηγύρεων Αγίας Τριάδος

Βρήκαμε στο διαδίκτυο φωτογραφίες των συναδέλφων ιεροψάλτων από την πανήγυρη του ιερού ναού Αγίας Τριάδος Παναιτωλίου, όπως επίσης και του ομωνύμου εξωκκλησίου στον Μαύρικα Αγρινίου.






Σάββατο 26 Μαΐου 2018

μη της φθοράς... (αργή καταβασία)

Ο Ειρμός της ενάτης ωδής της Κυριακής της Πεντηκοστής. Ήχος Βαρύς επτάφωνος. Ψάλλει ο Πρωτοψάλτης του Μητροπολιτικού Ι. Ναού Ζωοδόχου Πηγής Αγρινίου ΝΙΚΟΛΑΟΣ Κ. ΓΚΡΙΖΗΣ. 
Η ηχογράφηση αυτή πραγματοποιήθηκε στο Αγρίνιο το έτος 2010 από τον Νίκο Διονυσόπουλο και είναι από το CD - Νο7 με τίτλο ΄΄ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΑΡΙΟΝ ΄΄ (Αφιέρωμα στον ΕΜ. ΦΑΡΛΕΚΑ ) που ηχογράφησε η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΧΟΡΩΔΙΑ ΑΓΡΙΝΙΟΥ , υπό την διεύθυνση του χοράρχου της κ. ΑΝΔΡΕΑ ΛΑΝΑΡΑ. 
Την γενική επιμέλεια του παρόντος βίντεο είχε ο Ανδρέας Αγγελής. 

Τετάρτη 23 Μαΐου 2018

εκδημία Κωνσταντίνου Χριστογιάννη

Την περασμένη Τετάρτη 16 Μαΐου 2018 εξεδήμησε προς Κύριον σε ηλικία 89 ετών ο ιεροψάλτης Κωνσταντίνος Χριστογιάννης. Την επομένη δε ημέρα ετελέσθη η εξόδιος ακολουθία στο χωριό του, Αβώρανη Αγρινίου.
Ο μεταστάς υπήρξε εκλεκτός και δραστήριος συνάδελφος, αγαπητός σε όλους, πάντοτε καλοσυνάτος και φιλόξενος στο αναλόγιο. Έψαλλε στον ιερό ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στο χωριό του, αλλά και αρκετά χρόνια ως λαμπαδάριος στην Αγία Τριάδα Αγρινίου, συνεργασθείς άψογα με τους πρωτοψάλτες - μουσικοδιδασκάλους Απόστολο Παπαχρήστο και Παρασκευά Βασιλειάδη. Ομολογουμένως υπήρξε σωστός μουσικός, χρησιμοποιούσε δε τα βιβλία εκδόσεων της αδελφότητος "ΖΩΗ". Τα τελευταία χρόνια είχε αποσυρθεί στο χωριό του.
Ευχόμαστε ο Θεός να αναπαύσει την ψυχή του εν σκηναίς δικαίων, να χαρίζει δε παρηγορία στους οικείους του.

Σάββατο 19 Μαΐου 2018

Απ. Βετσόπουλος: παρουσίαση βιβλίου


Στην αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αγρινίου πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 12 Μαΐου 2018 η πρώτη παρουσίαση του βιβλίου «Ιστορία των Συνεταιρισμών στην Ελλάδα» του Σχολικού Συμβούλου Φιλολόγων Αιτωλοακαρνανίας Δρ. Αποστόλου Βετσόπουλου {ο οποίος είναι γνώστης της εκκλησιαστικής μουσικής, λίαν φιλόμουσος και μέλος του ημετέρου συλλόγου ιεροψαλτών} με συνδιοργανωτές την Κοινωφελή Επιχείρηση Δήμου Αγρινίου και την Αιτωλική Πολιτιστική Εταιρεία.
Συντονιστής της παρουσίασης του βιβλίου ήταν ο κ. Παναγιώτης Κοντός, τέως Καθηγητής Γλωσσολογίας του ΕΚΠΑ και πρόεδρος της Αιτωλικής Πολιτιστικής Εταιρείας, ενώ ομιλητές ήταν ο κ. Δημήτρης Καπογιάννης, τέως Αναπληρωτής Καθηγητής Ιστορίας και Αρχών Συνεργατισμού του ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας ο οποίος συνέγραψε τον πρόλογο του βιβλίου και ο κ. Βασίλης Πατρώνης, Καθηγητής Οικονομικής Ιστορίας του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών.
Το βιβλίο που πραγματεύεται διεξοδικά και εμπεριστατωμένα την Ιστορία των Συνεταιρισμών στην Ελλάδα αποτελεί καρπό πολύχρονης έρευνας και διδασκαλίας στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, ενώ περιέχει και παράρτημα για το θεσμό των Σχολικών Συνεταιρισμών στην Ελλάδα. Στόχος του βιβλίου είναι να προωθήσει τις συνεργατικές αρχές και αξίες των θεσμών Κοινωνικής Οικονομίας, όπως είναι στη χώρα μας οι Συνεταιρισμοί και να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για φοιτητές, ερευνητές πανεπιστημιακών σχολών, συνεταιριστές, εκπαιδευτικούς, καθώς και κάθε ενδιαφερόμενο γιατο μέλλον των συνεργατικών οργανώσεων και φορέων στην ελληνική κοινωνία.Εξάλλου, η δημιουργία συλλογικών σχημάτων και οργανώσεων με κοινωνικό χαρακτήρα μπορούν να εξαλείψουν τα αρνητικά φαινόμενα του υπέρμετρου ατομισμού και των κερδοσκοπικών πρακτικών στην ελληνική κοινωνία και οικονομία.


Στο βιβλίο αυτό επιχειρείται η συστηματική εξέταση και ανάλυση στη μακρά διάρκεια συνεργατικών θεσμών Κοινωνικής Οικονομίας, όπως είναι, ιδίως στην Ελλάδα, οι Συνεταιρισμοί. Η ιστορία των συνεταιρισμών κατέδειξε ότι οι συνεταιρισμοί δημιουργήθηκαν κατά κανόνα από οικονομικά ασθενέστερους και επιπλέον, ότι η ιστορική τους εξέλιξη βρίσκεται σε συνάρτηση με τις κρίσιμες καμπές της ιστορίας της κοινωνίας των πολιτών. Το εύχρηστο αυτό βιβλίο πλεονεκτεί άλλων ανάλογων εγχειρημάτων, επειδή διαρθρώνει το σχετικό υλικό σε καθοριστικής σημασίας πυλώνες και σε κρίσιμους σταθμούς για την κατανόηση της ιστορίας των ελληνικών συνεταιρισμών σε διακριτά επίπεδα δράσης. Η μακροσκοπική θέαση επιτρέπει να έρθουν στην επιφάνεια ελλείμματα στρατηγικής αναφορικά με τους συνεταιρισμούς και εκ μέρους της ίδιας της ελληνικής συνεταιριστικής κίνησης, αλλά και, κατά το μέρος που τους αφορά, προβλήματα συνδεόμενα με αδυναμίες και άλλων θεσμών τόσο της Πολιτείας όσο και της κοινωνίας των πολιτών.
Συγκεκριμένα, η μελέτη αυτή έφερε στο φως δυσεύρετα τεκμήρια και δυσδιάκριτες όψεις των ελληνικών συνεταιρισμών έτσι, ώστε να ευαισθητοποιήσει ακόμα και τον λιγότερο υποψιασμένο αναγνώστη σχετικά με τα θέματα που πραγματεύεται.
Ειδικότερα, όσον αφορά στο επιστημονικό σκέλος αναζητήθηκαν βαθύτερες αιτιακές σχέσεις, που επιτρέπουν να κατανοηθούν καίρια ερωτήματα, ιδίως, σε σχέση με ορισμένες από τις χρόνιες παθογένειες της ελληνικής συνεταιριστικής κίνησης. Εξάλλου, το έργο αυτό δεν προσφέρει έτοιμες απαντήσεις για όλα όσα έχουν να κάνουν με τους ελληνικούς συνεταιρισμούς.
Μας καλεί (προκαλεί), όμως, με μια παιδαγωγικά ευμέθοδη προσέγγιση, να γνωρίσουμε τη μακρά διαδρομή στην Ελλάδα ενός πολύπαθου θεσμού και να οδηγηθούμε σε έναν καίριο προβληματισμό για το παρόν και, ιδιαίτερα, για το μέλλον του θεσμού στη χώρα μας. Ένα μέλλον για το οποίο χρειάζεται να ενδιαφερθούμε ενεργώς όλο και περισσότεροι, αν θέλουμε να προκύψουν και για την ελληνική οικονομία και κοινωνία αναπτυξιακά αποτελέσματα από την αξιοποίηση των συνεταιρισμών παρόμοια με αυτά που βρίσκουμε σε αρκετές άλλες χώρες οι οποίες αντιμετώπισαν, στη μακρά διάρκεια, δυσκολίες ανάλογες με αυτές της Ελλάδας.
Τέλος, το βιβλίο ολοκληρώνεται με παράρτημα, όπου εκτυλίσσεται μια συνοπτική ιστορία των σχολικών/μαθητικών συνεταιρισμών στην Ελλάδα, επειδή το εκπαιδευτικό μας σύστημα οφείλει να παρέχει ποικίλες ευκαιρίες συνεργατικών πρακτικών βιωματικής μάθησης με σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας της εκπαίδευσης και την αναβάθμιση της κοινωνίας.

Τρίτη 15 Μαΐου 2018

ρεπορτάζ και φωτογραφίες από φροντιστήριο περί ισοκρατήματος




Με μεγάλη επιτυχία, την Παρασκευή 11 Μαΐου το απόγευμα, στην αίθουσα του Ι. Ν. Αγίας Τριάδος Αγρινίου, πραγματοποιήθηκε η πέμπτη κατά σειρά συνάντηση του ‘‘Φροντιστηρίου Ψαλτικής Τέχνης’’. Ο Σύλλογος Ιεροψαλτών Ν. Αιτωλίας και Ακαρνανίας «Άνθιμος ο Αρχιδιάκονος», με έδρα την πόλη του Αγρινίου,  έχει καθιερώσει  μηνιαίες συναθροίσεις όσων αγαπούν την τέχνη του Ιερού Αναλογίου, με στόχο τον γενικότερο προβληματισμό γύρω από θέματα σχετιζόμενα με την Πατρώα μας Μουσική Παράδοση. Ήδη από τον περασμένο Δεκέμβριο που ξεκίνησε η προσπάθεια αυτή, έχει τύχει μεγάλης αποδοχής από το ιεροψαλτικό (και όχι μόνο!) δυναμικό της πόλεώς μας.  Το συνεχώς αυξανόμενο ακροατήριο και το θεματικό ενδιαφέρον του,  καθιστούν πλέον αναγκαίες τέτοιου είδους ‘‘ψαλτο-συναντήσεις’’.
Στο πέμπτο ‘‘Φροντιστήριο Ψαλτικής Τέχνης’’  ομιλητής ήταν ο λίαν αξιόλογος μουσικοδιδάσκαλος και καλλίφωνος Πρωτοψάλτης του Ι. Ν. Αγίου Γεωργίου Καμαρούλας Αγρινίου κ. Κωνσταντίνος Λανάρας. Αν και εξαίρετος καθηγητής των Οικονομικών στη Μέση Εκπαίδευση, ο κ. Λανάρας έχει καταξιωθεί και διακριθεί μέσα από τον χώρο της Βυζαντινής Μουσικής. Πρόκειται για έναν άνθρωπο που όχι μόνο καλλιέργησε το θεόσδοτο φωνητικό του τάλαντο, αλλά διαθέτει και μια πολύχρονη σπουδή στην Εκκλησιαστική μας Μουσική. Δάσκαλος του κατά μαθητικά του χρόνια υπήρξε ο αλήστου μνήμης Πρωτοψάλτης και  μουσικοδιδάσκαλος Γεράσιμος Πρεβεζιάνος, ενώ κατά τα φοιτητικά του χρόνια ο αείμνηστος Άρχοντας Πρωτοψάλτης της Αγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως Λυκούργος Αγγελόπουλος, από τον οποίο και έλαβε δίπλωμα στην Βυζαντινή Μουσική. Ο κ. Λανάρας δεν  διακονεί την Εκκλησία μόνο μέσα από το ιερό αναλόγιο, αλλά και μέσα από την άριστη διδασκαλία της Βυζαντινής Μουσικής. Τυγχάνει καθηγητής της Βυζαντινής Σχολής της Ι. Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας «Δαυίδ ο Ψαλμωδός», με έδρα το Αγρίνιο και κατ’ αυτό τον τρόπο μεταλαμπαδεύει την τέχνη του Ιερού Δαμασκηνού σε νέους ανθρώπους. Επίσης  δεν είναι τυχαίο που ο κ. Λανάρας μνημονεύεται ως διορθωτής μουσικών κειμένων σε διάφορες εκδόσεις μουσικών βιβλίων. Συμμετέχει επιπλέον ως ομιλητής σε διάφορα μουσικολογικά συνέδρια, αλλά είναι και μέλος της Ελληνικής Βυζαντινής Χορωδίας (ΕΛΒΥΧ), παίρνοντας μέρος σε πολλές ευκαιρίες αυτής (εκδηλώσεις, ηχογραφήσεις κ.τ.λ.). Πρόκειται λοιπόν για έναν άριστο επαΐοντα της Εκκλησιαστικής μας Μουσικής, έναν αξιοβράβευτο μουσικοδιδάσκαλο του τόπου μας.
Το θέμα που ανέπτυξε ο κ. Λανάρας στην συνάντηση του ‘‘Φροντιστηρίου Ψαλτικής Τέχνης’’ ήταν: «Το ισοκράτημα ως στοιχείο εκκλησιαστικής μουσικής.» Η όλη διαπραγμάτευση του θέματος έγινε σε δύο μέρη, το θεωρητικό και το πρακτικό. Αφενός ο κ. Λανάρας κατέδειξε την έννοια, την σημασία καθώς και το ρόλο του ισοκρατήματος στην εκκλησιαστική μουσική και αφετέρου τα λεγόμενά του τα κατοχύρωσε μέσω παραδειγμάτων, από την θεωρία στην πράξη. Έκανε μια σύντομη ιστορική αναδρομή στο παρελθόν και επικεντρώθηκε στο πότε εμφανίζεται το ισοκράτημα και κατ’ επέκταση οι ισοκράτες. Έκανε μνεία στον «βασταχτή», όπως καταγράφεται στα χειρόγραφα. Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι στις πηγές το ισοκράτημα ονομάζεται «βόμβος» και σημαίνει ‘‘το ρηνώδες ισοκράτημα του προσωδού’.’’
Δεν παρέλειψε να κάνει αναφορά σε όλους τους ορισμούς που δίνονται για το ισοκράτημα μέσα από τις βιβλιογραφικές πηγές και κυρίως μέσα από εκπροσώπους της τέχνης αυτής. Κατανοήθηκε πως το ισοκράτημα είναι βοηθητικό στοιχείο της ψαλμωδίας και ‘‘η βάση του ψαλλομένου ήχου’’’, σύμφωνα με τον μεγάλο θεωρητικό Χρύσανθο τον Μαδυτηνό. Το ίσον δεν είναι παρά ‘’ η αρχή, το μέσον και το τέλος όλων των συστημάτων της εκκλησιαστικής μουσικής’’. Διατυπώθηκε επίσης ότι το ίσο είναι η ψυχή του μέλους. Γι’ αυτό και πρέπει από τον ψάλλοντα, τον κύριο υπεύθυνο των ψαλλομένων, να δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στο πρόσωπο που ισοκρατεί το μέλος. Ο ψάλτης οφείλει να καταγράφει το φθόγγο που πρέπει να αποδώσει ο ισοκράτης. Δεν αρκεί να είναι μόνο ο ψάλτης καλός γνώστης της μουσικής, αλλά και ο ισοκράτης. Οι ισοκράτες πρέπει και αυτοί να διακρίνονται για την μουσική τους ενασχόληση με την ψαλτική, διαφορετικά ελλοχεύει ο κίνδυνος του σφάλματος κατά την διάρκεια απόδοσης του μέλους.
Ο λίαν καταρτισμένος ομιλητής επεσήμανε ότι μπορεί το ισοκράτημα να είναι το ‘‘κράτημα του ίσου, μια φωνητική επανάληψη, αλλά αυτό δεν πρέπει να επισκιάζει τον ψάλλοντα.’’ Συμβαίνει κάποιες φορές ο ισοκράτης με το ισοκράτημα να καλύπτει τον ψάλτη και αντί να ακούγεται ο ύμνος, να ακούγεται μια βοή. Πρόκειται για μια λανθασμένη πρακτική που φανερώνει άγνοια και έλλειψη γνώσης περί της ακριβούς σχέσης μεταξύ ‘‘μέλους και ίσου’’. Όπως και ο αείμνηστος Πρωτοψάλτης Γεώργιος Τσατσαρώνης τόνιζε: «το ίσο είναι τέχνη, πείρα, γνώση και ακοή». Σκοπός του μέλους και του ισοκρατήματος είναι το να διεγείρει την προσευχητική διάθεση του πιστού και όχι να ακούγεται κάτι το αηδές. Είναι πολύ χαρακτηριστικό πως όταν ήρθε στην Αθήνα ο μακαριστός Πρωτοψάλτης Αντώνιος Σύρκας, όπως και ο ίδιος έλεγε, βρήκε μια χαοτική κατάσταση. Επικρατούσε το σύστημα του Ψάχου. Αυτός όμως μαθητεύοντας κοντά στον μεγάλο Νηλέα Καμαράδο, ακολουθούσε ισοκρατήματα κατά τετράχορδο. Εισήγαγε λοιπόν το σύστημα των δασκάλων του από την Πόλη.
Αναμφισβήτητα, όπως και ειπώθηκε, σημαίνοντα ρόλο παίζει ο ψάλλων. Αυτός είναι που θα κατευθύνει τον ισοκράτη στην αρμονική συνήχηση, ώστε να επιτευχθεί μια μελωδική γραμμή. Γι’ αυτό χρειάζεται προετοιμασία προτού ένα μουσικό κομμάτι αποδοθεί. Στην περίπτωση μιας χορωδίας π.χ. απαιτούνται πρόβες και διαρκή εξάσκηση των μουσικών κειμένων επί των ίδιων τόνων και χρόνων για να κατορθωθεί ένα καλό μελωδικό αποτέλεσμα. Το αξιοπρόσεκτο ήταν ότι ο κ. Λανάρας όλο αυτόν τον θεωρητικό προβληματισμό γύρω από το ισοκράτημα, τον «έδεσε» με την πρακτική εξάσκηση μέσα από συγκεκριμένα και γνωστά σε όλους μουσικά κείμενα.
Πράγματι το ισοκράτημα είναι ένα μελωδικό διακοσμητικό πλαίσιο, εντός του οποίου κινείται το κύριο μέλος. Η συμβολή αυτού στην ιερά ψαλμωδία είναι αρκετά σημαντική διότι υπογραμμίζει την βάση του μέλους, ενισχύει την ποιότητα του ήχου και σχηματίζει μια ευχάριστη συνήχηση. Στο «χέρι» τόσο του ιεροψάλτη, όσο και του ισοκράτη είναι το εάν θα επιτευχθεί μελωδία.
 
κείμενο: Ιωάννης Γκιάφης



Τρίτη 8 Μαΐου 2018

ψαλτο-συνάντηση: Παρασκευή 11 Μαΐου


φροντιστήριο ψαλτικῆς τέχνης
μηνός Μαΐου 2018.

Θέμα: «τό ἰσοκράτημα ὡς στοιχεῖο
 τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς».

εἰσηγητής: κ. Κωνσταντῖνος Λανάρας,
πρωτοψάλτης & μουσικοδιδάσκαλος.

αἴθουσα ἱεροῦ ναοῦ Ἁγίας Τριάδος Ἀγρινίου.

Παρασκευή 11 Μαΐου, ὥρα 20:00.


Κυριακή 6 Μαΐου 2018

στιχηρά "Πάσχα ιερόν...", μέλος Σπ. Παπασούλη


Ο Ανδρέας Αγγελής ψάλλει τα αναστάσιμα στιχηρά του πλαγίου πρώτου ήχου, όπως τα έχει μελοποιήσει ο Σπυρίδων Παπασούλης.

Το σχόλιο που ακολουθεί είναι του μελουργού: Μικρό παιδί στην ιδιαίτερη πατρίδα μου τη Ναύπακτο, πριν από κάτι λιγότερο από μισό αιώνα, άκουγα κάθε χρόνο στον εσπερινό της Αγάπης, ανήμερα της Λαμπρής, τον γηραιό τενόρο Πρωτοψάλτη του ιερού ναού της Αγίας Παρασκευής Νικόλαο Οικονομίδη να ψάλει τα στιχηρά αναστάσιμα τροπάρια Πάσχα ιερόν με τόση χάρη, τόση αρμονία, τόση μεγαλοπρέπεια ( κι έμοιαζε ο αείμνηστος στην όψη με το Μέγα Πρίγγο… ) ! Ρυθμός και μελωδία να υπηρετούν το θείο Λόγο σε μια πανηγυρική αρμονική συνήχηση ! Δέος και συγκίνηση ! Ακουγα ένα βιολί να ψέλνει, ένα ζωντανό φλάουτο να υμνολογεί και να δοξάζει το πάντιμο και μεγαλοπρεπές Ονομά Του ! Ζούσα μέσα μου ένα θείο χορό ! Εαρινό σκίρτημα χαράς ! Ηταν τότε η εποχή που άρχισα να πρωτομαθαίνω την αλφαβήτα της ψαλτικής τέχνης και πρωτοκοινώνησα τα νάματα της πατρώας μουσικής παράδοσης…  Μού ‘κανε τόση εντύπωση η φωνή του που πήγαινα και στεκόμουνα σε τέτοια θέση κοντά στο δεσποτικό θρόνο ώστε να τον βλέπω ! Δε χόρταινα… Χάζευα μ’ ανοιχτό το στόμα, λες και ήθελα να απορροφήσω ολόκληρη εκείνη την πανηγυρική πανδαισία ! Μη μου ξεφύγει μια θέση, ένας τόνος… Ο αυστηρός ρυθμός και το ύφος !… Ούτε άτακτες φωνές, ούτε αμανέδες... Μυσταγωγία επί γης ! Θυμάμαι, σιγόψελνα το Πάσχα ά-α-α-α-μωμον και προσπαθούσα να τον μιμηθώ… Μετ’ από χρόνια, τόνισα τα τέσσερα αυτά στιχηρά ποιήματα στο ρυθμό και το ύφος της πατρίδας μου, συνυφαίνοντας αρμονικά το διασταλτικό και πανηγυρικό ήθος της εορτής της Αναστάσεως με την εαρινή μεθυστική αύρα και τις μελωδικές αποχρώσεις του Κορινθιακού και της ιδιαίτερης πατρίδας μου…  Αγάπησα με πάθος την ψαλτική τέχνη ! Τη λάτρεψα ! Την ερωτεύτηκα ! Κι αυτή μ' απόδιωχνε μακρυά της, σα να μη με θέλει μύστη και μνηστήρα της... Απογοητεύτηκα και πήρα το δρόμο μου... Μα ο πρώτος έρωτας δεν ξεχνιέται ΠΟΤΕ !