Παρασκευή 29 Δεκεμβρίου 2017

πρόσκληση για 4 Ιανουαρίου 2018




ΣΥΛΛΟΓΟΣ   ΙΕΡΟΨΑΛΤΩΝ
ΝΟΜΟΥ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ
«ΑΝΘΙΜΟΣ  Ο  ΑΡΧΙΔΙΑΚΟΝΟΣ»
ἕδρα: Ἀγρίνιο – ἔτος ἱδρύσεως 1980
Μακρῆ 32,  Ἀγρίνιο,  Τ.Κ. 30131

Ἀγρίνιο 22-12-2017
ἀριθμ. πρωτ.: 8




ἀγαπητοί,
ἐκ μέρους τοῦ διοικητικοῦ συμβουλίου τοῦ συλλόγου μας ἀπευθύνομε ἐγκάρδιο ἑόρτιο χαιρετισμό πρός ὅλους τούς ἐργάτες τοῦ ἱεροῦ ἀναλογίου, ἀλλά καί γενικότερα τούς φιλόμουσους ἀδελφούς, εὐχόμενοι ὅπως διέλθουμε ἐν εἰρήνῃ τό Ἅγιο Δωδεκαήμερο, ἡ δε ἀνατολή τοῦ νέου ἔτους (2018) εὕρῃ ἅπαντας ἐν ὑγείᾳ ψυχῆς καί σώματος.
Σᾶς ἐνημερώνουμε ὅτι ἡ κοπή τῆς πρωτοχρονιάτικης βασιλόπιττας θα λάβει χώρα τήν Πέμπτη 4 Ἰανουαρίου 2018 και ὥρα 18:00 στήν αἴθουσα τοῦ ἱεροῦ ναοῦ Ἁγίας Τριάδος Ἀγρινίου ὑπό τοῦ σεβασμιωτάτου μητροπολίτου μας Αἰτωλίας καί Ἀκαρνανίας κ.κ. Κοσμᾶ.
Ἀμέσως μετά, στά πλαίσια τοῦ φροντιστηρίου ψαλτικῆς τέχνης, θά ἔχομε τή δυνατότητα νά ἀκούσωμε τόν ἐκλεκτό συνάδελφο ἱεροψάλτη κ. Ἰωάννη Ρούμελη, MSc Δασολόγο-Περιβαλλοντολόγο. Θά ἀναπτύξει τό λίαν ἐνδιαφέρον θέμα «κοινωνικό: ἱστορικό-λειτουργική ἐξέλιξη καί τυπικολογικές ἐπισημάνσεις».
Σᾶς περιμένουμε!

Γιά τό δ.σ.
ὁ πρόεδρος
 
Λεωνίδας Γαρουφαλῆς
ὁ γενικός γραμματέας
 
Δημήτριος Παπακαμμένος

Τρίτη 26 Δεκεμβρίου 2017

Σωτήριος Τάττης

Τέτοιες μέρες περύσι, συγκεκριμένα στις 28-12-2016 η χορωδία "ενδόφωνον" στα Ιωάννινα οργάνωσε εκδήλωση εις μνήμην του Σωτηρίου Τάττη, του παλαιού πρωτοψάλτου του μητροπολιτικού ναού Ιωάννινων.  Η συναυλία εκείνη ήταν το "κύκνειο άσμα" του πολλά προσφέροντος στην ψαλτική μας παράδοση Σπυρίδωνος Υφαντή, άρχοντος υμνωδού της Μ.τ.Χ.Ε. Να σημειώσουμε ότι ο Σωτήριος Τάττης είχε μουσικό σύνδεσμο με τον Αιτωλοακαρνανία, καθότι μαθήτευσε σε δάσκαλο της περιοχής μας. Παραθέτουμε μια φωτογραφία, καθώς και τον υπέροχο λόγο που εξεφώνησε ο (Γιαννιώτης στην καταγωγή) μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος.
Καλοῦμαι μέ τήν σημερινή ἐκδήλωση νά ὁμιλήσω γιά τόν Πρωτοψάλτη τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἰωαννίνων Σωτήριο Τάττη, ἤ ὅπως τόν γνωρίσαμε ἐμεῖς οἱ παλαιοί Γιαννιῶτες, τόν Σωτήρη.
Μιλώντας γιά τόν ἄνθρωπο καί Πρωτοψάλτη Σωτήρη Τάττη ἀναγκαστικά θά ἐπιστρέψω στό παρελθόν καί θά καταθέσω τίς ἀναμνήσεις μου ἀπό τόν σημαντικό αὐτόν Ἱεροψάλτη. Δέν θέλω νά παρεξηγηθῶ γιά τήν ἀναδρομή αὐτή, γιατί ἀφ’ ἑνός μέν κάπως ἔτσι παρουσιάζονται αὐτές οἱ προσωπικότητες τῆς ἐκκλησιαστικῆς μας ζωῆς, μέσα δηλαδή ἀπό τά δικά μας βιώματα, ἀφ’ ἑτέρου δέ συνηθίζω νά ὁμιλῶ γιά πράγματα καί ἀνθρώπους πού ἀγαπῶ, δηλαδή πρῶτα ἀγαπῶ τό θέμα ἤ τόν ἄνθρωπο καί ἔπειτα ἀρχίζω νά ὁμιλῶ καί νά γράφω γι’ αὐτά.
Ὁ Πρωτοψάλτης Σωτήριος Τάττης ἦταν μιά σημαντική μορφή τῆς ἐκκλησιαστικῆς καί κοινωνικῆς ζωῆς τῆς Πόλεως τῶν Ἰωαννίνων. Αὐτό, γιατί ὡς Πρωτοψάλτης τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ γνώρισε ὅλες τίς μεγάλες ἐκκλησιαστικές στιγμές τῆς Πόλεως, γνώρισε τούς Μητροπολίτες πού πέρασαν αὐτά τά χρόνια, μάλιστα δύο ἀπό αὐτούς ἐκλέχθηκαν Ἀρχιεπίσκοποι Ἀθηνῶν καί Πάσης Ἑλλάδος, ὅπως ὁ Σπυρίδων Βλάχος καί ὁ Σεραφείμ Τίκας, καί τούς διακόνησε ὡς Πρωτοψάλτης κατά τήν θεία Λειτουργία, ἔψαλε σέ ὑποδοχές Πατριαρχῶν καί Ἀρχιεπισκόπων, Βασιλέων καί Προέδρων τῆς Δημοκρατίας, Πρωθυπουργῶν καί ἄλλων ἐπισήμων. Πάντοτε ἦταν σεμνός, μεγαλοπρεπής, γνώστης τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς καί μεταδοτικός τῆς γνώσης του αὐτῆς σέ ἄλλους πού ἐνδιαφέρονταν γιά αὐτήν.
Συγχρόνως, ὁ Σωτήρης Τάττης ὑπηρετοῦσε καί τήν Θέμιδα, ὡς δικαστικός γραμματεύς, μέ τήν εὐγένεια, καί τήν καλωσύνη πού τόν διέκρινε. Στό ἀναλόγι ἦταν σοβαρός καί στήν κοινωνική του ζωή ἦταν γλυκύς, χαμογελαστός, καί εὐγενέστατος. Στόν χῶρο τῆς οἰκογενείας του γνωρίζουν οἱ δικοί του ἄνθρωποι, ἀλλά σίγουρα καί ἐκεῖ ἐξέπεμπε τά ἴδια γνωρίσματα.
Θά χωρίσω τό θέμα μου σέ τρεῖς ἑνότητες, πρῶτον θά ὁμιλήσω γιά τήν ψαλτική του ἱκανότητα, μέσα ἀπό προσωπικές μου ἀναμνήσεις, δεύτερον θά σκιαγραφήσω τόν Σωτήρη μέσα ἀπό τόν δεκάλογο τοῦ ἄγραφου τυπικοῦ τῆς Ἐκκλησίας μας γιά τό «ὁποῖον δεῖ εἶναι τόν ἱεροψάλτην», καί τρίτον θά παρουσιάσω τό πῶς ὁ ἅγιος Παΐσιος  ὁμιλοῦσε γιά τήν ἐκκλησιαστική ψαλτική.

1. Οἱ ἀναμνήσεις μου ἀπό τόν Σωτήρη Τάττη

Ὅπως γνωρίζουν οἱ παλαιότεροι συμπατριῶτες μου μεγάλωσα στόν Ἱερό Ναό τῆς Ἁγίας Μαρίνας, ὅπου πήγαινα ἀπό μικρό παιδί στό Ἱερό Βῆμα, ντυνόμουν ὡς «παπαδάκι» καί στήν συνέχεια, καθώς μεγάλωνα, ἀνέβαινα στό ἀναλόγιο, τό ψαλτήρι τοῦ Ναοῦ. Ἱεροψάλτες τήν ἐποχή ἐκείνη ἦταν στό μέν δεξιό ἀναλόγι ὁ Βασίλειος Καμενόπουλος, στό δέ ἀριστερό ὁ Αὐγερινός καί κάποιο χρονικό διάστημα ὁ Βασίλης, ὁ Τυφλός. Καί τά δύο ἀναλόγια συγκέντρωναν πολλά παιδιά καί στήν πραγματικότητα συναγωνιζόμασταν γιά τό ποιά χορωδία θά ἀνταποκριθῆ καλύτερα στίς μουσικές ἀπαιτήσεις τοῦ ἐκκλησιάσματος. Ἐφημέριοι τοῦ Ναοῦ ἦταν ὁ παπα-Μάρκος καί ὁ Παπα-Στράτος, εὐγενεῖς καί καλωσυνᾶτοι Κληρικοί.
Τά μουσικά μου ἀκούσματα ἦταν ὅλα παραδοσιακά. Οἱ δύο ἱεροψάλτες ἔψαλαν ἀπό τόν Μουσικό Πανδέκτη τῆς «Ζωῆς». Τά «Χερουβικά» πού ψάλλονταν ἦταν τοῦ Φωκαέως, τά λειτουργικά ἦταν μουσικά κομμάτια τοῦ Κανελίδου καί τοῦ Σακελλαρίδου. Μέ ἐντυπωσίαζαν τά «Ἄξιον ἐστίν», τοῦ ἀνωνύμου σέ πλάγιο δεύτερο, τοῦ Φωκαέως σέ βαρύ ἐναρμόνιο καί τοῦ Ἀναστασίου τοῦ ἐκ Πάρλας σέ πλάγιο τοῦ τετάρτου. Στό κοινωνικό, ἄν δέν εἶχε μνημόσυνο, ψάλλαμε τούς ψαλμούς τοῦ Δαυίδ, πού μοῦ ἔκαναν ἰδιαίτερη ἐντύπωση, μεταξύ τῶν ὁποίων ἦταν οἱ πολυέλαιοι  «Λόγον ἀγαθόν», καί «Δοῦλοι, Κύριον».
 Καθώς μεγάλωνα, κατά τίς Γυμνασιακές καί φοιτητικές μου σπουδές καί κατά τίς μεγάλες ἑορτές καί στήν συνέχεια πιό τακτικά, ἐκκλησιαζόμουν στόν Μητροπολιτικό Ναό τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου, γιατί ἤθελα νά παρευρίσκομαι στίς ἀρχιερατικές θεῖες Λειτουργίες καί τίς ἀρχιερατικές ἱερές ἀκολουθίες, καί ἐκεῖ ἀνέβαινα στό ἀναλόγιο τοῦ δεξιοῦ χοροῦ, ὅπου ἔψελνε ὁ Σωτήρης Τάττης.
Αἰσθανόμουν τότε σάν νά ἀνέβηκα μιά βαθμίδα ὑψηλότερη στήν ἐκκλησιαστική μουσική. Ὁ Σωτήρης ἔψελνε κατά τόν Ὄρθρο καί τήν θεία Λειτουργία, ἀπό τά μουσικά βιβλία τοῦ Ἀθανασίου Καραμάνη. Τά «Χερουβικά» καί τά «λειτουργικά» προέρχονταν ἀπό πιό σύγχρονους μεγάλους ἱεροψάλτες, κυρίως τόν Πρίγγο καί τόν Καραμάνη. Τήν Μεγάλη Ἑβδομάδα ἔψελνε ἀπό τίς μουσικές συνθέσεις τοῦ Γεωργίου Ραιδεστηνοῦ, ὁ ὁποῖος, ὅπως ἔλεγε ἀπό τήν μακρά του πείρα, συνέθεσε μέ τόν καλύτερο τρόπο τά τροπάρια τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος. Ἀργότερα παρατήρησα ὅτι ὁ Πρίγγος καί ἄλλοι εἶχαν ὡς βάση γιά τίς μουσικές συνθέσεις τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος τόν Γεώργιο Ραιδεστηνό.
Ὡς φοιτητής στήν Θεσσαλονίκη εἶχα διδάσκαλο στήν Θεολογική Σχολή τόν Χαρίλαο Ταλιαδῶρο, καί ἀνέβαινα στό δεξιό ἀναλόγιο τοῦ Καθεδρικοῦ Ναοῦ τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας. Πήγαινα, ὅμως, κατά καιρούς καί σέ ἄλλους Ἱερούς Ναούς, κυρίως στόν Ἱερό Μητροπολιτικό Ναό ὅπου ἔψελνε ὁ Ἀθανάσιος Καραμάνης καί στόν Ἱερό Ναό τοῦ Ἁγίου Δημητρίου πού ἔψελνε ὁ Χρύσανθος Θεοδοσόπουλος. Καθένας ἀπό αὐτούς εἶχε τίς δικές του μουσικές συνθέσεις, τά δικά του φωνητικά χαρίσματα καί τόν δικό του τρόπο νά ψάλλη. Κυρίως, ὅμως, εἰσῆλθα στήν μουσική ἀτμόσφαιρα τοῦ Χαρίλαου Ταλιαδώρου.
Ἀργότερα, ὅταν ὑπηρετοῦσα στήν Ἱερά Ἀρχιεπισκοπή Ἀθηνῶν, εἰσήχθην στήν ἀτμόσφαιρα τοῦ Κωνσταντινουπολίτικου ὕφους, ὅπως τό ἐξέφραζαν οἱ μαθητές τοῦ Θρασύβουλου Στανίτσα.
Ὁ Σωτήριος Τάττης, ὅπως εἶπα προηγουμένως, ἔψελνε τά ἴδια μουσικά κομμάτια, κυρίως τοῦ Πρίγγου καί τοῦ Καραμάνη, ἀλλά ἡ ἀπόδοσή τους ἦταν διαφορετική. Νομίζω ὅτι ὁ κάθε ἱεροψάλτης ἔχει τόν δικό του τρόπο στό ψάλσιμο, μέσα ἀπό αὐτό βγαίνει ὁ ἐσωτερικός του κόσμος, καί ὁ τρόπος αὐτός συνδέεται καί μέ τό φωνητικό του χάρισμα, ἄν εἶναι βαθύτονος ἤ ὑψίφωνος, ἄν εἶναι κατανυκτικός ἤ μεγαλοπρεπής. Ὁ Σωτήρης ψάλλοντας τά ἴδια μουσικά κομμάτια τά ἐπένδυε μέ τήν προφορική μουσική παράδοση μέ τήν ὁποία μεγάλωσε. Πραγματικά παρατηρεῖται μιά ἰδιαίτερη ἀπόδοση σέ κάθε τόπο ἡ ὁποία μεταδίδεται ἀπό τόν δάσκαλο στόν μαθητή.
Θυμᾶμαι ὅτι ὅταν ὡς φοιτητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς πήγαινα στό Ἅγιο Ὄρος καί προσπαθοῦσα στά μικρά ἐκκλησάκια νά συμψάλω μέ παλαιούς ἁγιορεῖτες τά Χερουβικά τοῦ Φωκαέως δέν μποροῦσα νά παρακολουθήσω καλά, γιατί τά εἶχα ἀκούσει διαφορετικά ἀπό τούς κοσμικούς ἱεροψάλτες, καί ἔτσι παρακολουθώντας τήν ἐκτέλεση τοῦ ὕμνου ἔβλεπα ὅτι ἔβαζαν τήν δική τους προφορική παράδοση, τήν ἰδιαίτερη ἑρμηνευτική ἀπόδοση. Ἔτσι, καταλάβαινα τήν διαφορά πού ὑπάρχει σέ κάθε ἱεροψάλτη, ἀνάλογα μέ τήν προφορική παράδοση πού εἶχε παραλάβει ἀπό τόν δάσκαλο του, ἤ τήν παράδοση τοῦ τόπου ἤ τήν δική του πνευματική κατάσταση. Μέ αὐτήν τήν ἑρμηνεία, διακρίνεται τό Κωνσταντινοπολίτικο ὕφος, ἀπό τό Σμυρναίϊκο, τό Καρυωτικό στό Ἅγιον Ὄρος, ἀπό ἐκεῖνο πού ψάλλεται στά κοινόβια ἤ τήν ἔρημο τοῦ Ἁγίου Ὄρους.

Ἰσχύει στήν ἐκκλησιαστική μας μουσική αὐτό πού ἰσχύει καί στήν προφορά τοῦ λόγου, τηρουμένων τῶν ἀναλογιῶν. Ἐνῶ ὅλοι ὁμιλοῦν τήν ἴδια ἐθνική γλώσσα, ἐν τούτοις ἡ προφορά διαφέρει ἀπό τόπο σέ τόπο, ἀνάλογα μέ τήν τοπική παράδοση, πού συνδέεται μέ τίς κλιματολογικές συνθῆκες, ἀλλά ἀκόμη καί μέ γενικότερη κοινωνική παράδοση, δηλαδή τίς δυσκολίες καί εὐκολίες, τόν πόνο καί τήν ταλαιπωρία τῶν ἀνθρώπων τῆς περιοχῆς. Αὐτή ἡ διαφορά φαίνεται καί στά δημοτικά τραγούδια κάθε τόπου.
Αὐτό τό συναντᾶμε καί στήν ἐκκλησιαστική μας μουσική παράδοση. Ἄκουγα τά ἴδια μουσικά κομμάτια ἀπό τούς μεγάλους Πρωτοψάλτες τῆς Θεσσαλονίκης, ὅταν ὅμως τά ἄκουγα ἀπό τήν φωνή τοῦ Σωτήρη Τάττη ἦταν διαφορετικά. Ὁ τρόπος τῆς ψαλμωδίας τοῦ Σωτήρη ἀνταποκρινόταν περισσότερο στήν ψυχική μου κατάσταση. Μεγάλο ὄντως σχολεῖο ἡ ἐκκλησιαστική μας παράδοση!
Ἔδωσα σέ κάποιον πού ἀσχολεῖται μέ τήν ἐκκλησιαστική μας μουσική νά ἀκούση τήν ψαλμωδία τοῦ Σωτήρη καί τόν παρακάλεσα νά μοῦ πῆ τίς ἀπόψεις του. Καταγράφω τίς παρατηρήσεις του.
«Οἱ μουσικές φράσεις τῆς ψαλμωδίας του εἶναι ἁπλές στήν μελωδία (χωρίς "ἀναλύσεις"), ἀλλά τά περάσματα ἀπό τήν μία νότα στήν ἄλλη γίνονται μέ πολύ μελωδικότητα καί πολύ λεπτομέρεια. Οἱ φράσεις χρωματίζονται γιά νά ἀποδίδουν τό νόημα, ἀλλά αὐτό γίνεται χωρίς ὑπερβολές, καί πολλές φορές αὐτός ὁ χρωματισμός εἶναι ἀνεπαίσθητος. Τά περάσματα ἀπό τήν "στηθική" (φυσική) στήν "κεφαλική" (ψεύτικη) φωνή γίνονται φυσικά, χωρίς νά τό ἀντιλαμβάνεται ὁ ἀκροατής. Αὐτό δηλώνει μιά ἄριστη φωνητική τεχνική.
Ὁ ρυθμός τῆς ψαλμωδίας του εἶναι χτυπητός, ἡγεμονικός πού ἀλλάζει ἀνάλογα μέ τό εἶδος τοῦ τροπαρίου, ἄν δηλαδή εἶναι εἱρμολογικό, στιχηραρικό ἤ παπαδικό, καί τήν στιγμή τῆς ἀκολουθίας.
Τό ψάλσιμό του εἶναι ἀνεπιτήδευτο, στρωτό, χωρίς πετάγματα καί ἀκροβατισμούς, μέ μιά πολύ εὐγενική ἐκφραστικότητα.
Γενικά, ὁ Σωτήρης Τάττης ἔχει μουσικά πατήματα καί φράσεις "Πατριαρχικές", ἀλλά μέ ἕνα Σμυρναίϊκο ἄρωμα. Εἶναι ἕνας ψάλτης πολύ μετρημένος, ἐκφραστικός καί εὐγενής».   
Μιλώντας γιά τόν Σωτήρη Τάττη καί τόν τρόπο τῆς ψαλμωδίας του, δέν μπορῶ νά μή μνημονεύσω τόν λαμπαδάριο τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ Ἰωαννίνων Ἀθανάσιο Κόντο, ὁ ὁποῖος εἶχε σχεδόν τό ἴδιο ὕφος μέ τόν Σωτήρη καί μάλιστα ὅταν ἀπό τό «Χερουβικό» καί στήν συνέχεια ἑνώνονταν οἱ δύο χοροί καί συνέψαλαν, τότε, ἐπειδή ὁμοίαζαν οἱ φωνές τους καί οἱ μουσικές παραδόσεις τους, γι’ αὐτό τό ἄκουσμα ἦταν ἐκπληκτικό, γέμιζε ὅλος ὁ χῶρος τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ.
Θυμᾶμαι ὅτι κάποιος Κύπριος πού ἄκουσε αὐτήν τήν ψαλμωδία, γιατί μεταδιδόταν ἀπό τόν Κρατικό Ραδιοφωνικό Σταθμό τῶν Ἰωαννίνων, στά βραχέα κύματα, μοῦ εἶπε ὅτι «οἱ ψάλτες αὐτοί εἶναι ἀηδόνια».
Ἡ ψαλμωδία τοῦ Σωτήρη Τάττη ἔβγαζε κάτι τό κατανυκτικό, οἱ ἀκολουθίες τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος ἦταν ἀνεπανάληπτες. Σέ σημεῖο πού ὅταν ἀργότερα  ὑπηρετοῦσα ὡς Ἱεροκήρυξ στήν Ἱερά Μητρόπολη Ἐδέσσης, ἕνα βράδυ μετά τήν Ἀκολουθία τῆς Μεγάλης Πέμπτης τηλεφώνησα στόν Σωτήρη Τάττη καί τοῦ εἶπα: «κ. Σωτήρη μοῦ κάνατε τό μεγαλύτερο κακό στήν ζωή μου». Καί ὅταν ἐκεῖνος ἔκπληκτος μέ ἐρώτησε τί ἐννοοῦσα, τοῦ ἀπάντησα: «Δέν μπορῶ νά καταλάβω ἀλλοῦ τήν Μεγάλη Ἑβδομάδα, ὅπως ὅταν ἤμουν κοντά σας»! Ἐκεῖνος γέλασε μέ ἕναν εὐγενικό τρόπο.
Μεγάλο ἐκκλησιαστικό Σχολεῖο ἡ ἐκκκλησιαστική μας μουσική παράδοση, καί μεγάλο ἐκκλησιαστικό Σχολεῖο ὁ Μητροπολιτικός Ναός Ἰωαννίνων, ὅπως τόν ἔζησα ἐπί τῶν ἡμερῶν τοῦ Σωτηρίου Τάττη καί τοῦ Ἀθανασίου Κόντου, ἀλλά καί τοῦ Μητροπολίτου Ἰωαννίνων Σεραφείμ, ὅπως καί τῶν ἱερέων π. Χρήστου καί π. Ἀντωνίου!     

2. Ὁ δεκάλογος τοῦ ἄγραφου τυπικοῦ τῆς Ἐκκλησίας γιά τόν ἱεροψάλτη

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ἀναφερόμενος στόν τρόπο τῆς λατρείας πού γινόταν στήν Κόρινθο, καί τήν ἀταξία πού παρετηρεῖτο μεταξύ τῶν χαρισμάτων τῆς προφητείας καί τῆς γλωσσολαλιᾶς καί καθορίζοντας μιά τάξη στό πῶς θά ἐκδηλωθοῦν τά χαρίσματα καταλήγει: «Πάντα εὐσχημόνως καί κατά τάξιν γινέσθω» (Α΄  Κορ. ιδ΄, 40).
Μέσα σέ αὐτήν τήν προοπτική κινεῖται καί ὅλη ἡ ἐκκλησιαστική μας παράδοση. Ὁ οε΄ (75ος) Κανόνας τῆς Πενθέκτης Οἰκουμενικῆς Συνόδου λέγει: «Τούς ἐπί τῷ ψάλλειν ἐν ταῖς ἐκκλησίαις παραγινομένους, βουλόμεθα μήτε βοαῖς ἀτάκτοις κεχρῆσθαι καί τήν φύσιν πρός κραυγήν ἐκβιάζεσθαι, μήτε τι ἐπιλέγειν τῶν μή τῇ ἐκκλησίᾳ ἁρμοδίων τε καί οἰκείων∙ ἀλλά μετά πολλῆς προσοχῆς καί κατανύξεως τάς ψαλμῳδίας προσάγειν τῷ τῶν κρυπτῶν ἐφόρῳ Θεῷ∙ εὐλαβεῖς γάρ ἔσεσθαι τούς υἱούς Ἰσραήλ τό ἱερόν ἐδίδαξε λόγιον». Ἡ μετάφραση ἔχει ὡς ἑξῆς: «Θέλουμε ὅσοι ἀσχολοῦνται μέ τήν ψαλμωδία στίς Ἐκκλησίες οὔτε νά χρησιμοποιοῦν ἄτακτες φωνές καί νά πιέζουν τόν ἑαυτό τους γιά νά βγάλουν δυνατή φωνή οὔτε νά λένε ἐπιπλέον κάτι ἀπό αὐτὰ πού εἶναι ἄπρεπα καί ἀνάρμοστα στήν Ἐκκλησία, ἀλλά μέ μεγάλη προσοχή καί κατάνυξη νά ἀπευθύνουν τίς ψαλμωδίες στόν Θεό τόν ἐπόπτη τῶν κρυπτῶν∙ γιατί τό ἱερό ρητό δίδαξε νά εἶναι εὐσεβεῖς οἱ υἱοί τοῦ Ἰσραήλ».
Ὁ ἱερός Χρυσόστομος λέγει: «Μετά προσηκούσης εὐλαβείας ἐνταῦθα (εἰς τόν Ναόν) παραγινόμεθα, ὅπως μή ἀντί ἁμαρτημάτων ἀφέσεως προσθήκην τούτων ποιησάμενοι οἴκαδε προσευξώμεθα...». Δηλαδή, «νά ἐρχόμαστε στόν Ναό μέ τήν ἁρμόζουσα εὐλάβεια, ὥστε νά μήν προσευχόμαστε ἐδῶ καί ἀντί τῆς ἀφέσεως τῶν ἁμαρτημάτων, προσθέσουμε ἁμαρτήματα».
Αὐτή ἡ ἐκκκλησιαστική παράδοση καί στό θέμα τῆς ψαλμωδίας διαμορφώθηκε μέσα στήν πορεία τοῦ χρόνου καί καταρτίσθηκε ἕνα ἄγραφο τυπικό γιά τό πῶς νά ψάλλη ὁ ἱεροψάλτης καί πῶς νά στέκεται ἐπάνω στό ἱερό ἀναλόγιο. Αὐτός ὁ δεκάλογος «τοῦ ἄγραφου τυπικοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας» ἔχει καταγραφῆ ἀπό τόν Ἄρχοντα Πρωτοψάλτη Ἰωάννη Δαμαρλάκη, τό ἔτος 1993, καί θά τό παρουσιάσω στήν συνέχεια, γιατί αὐτό τό ἄγραφο τυπικό τό ἐξέφραζε στήν πράξη ὁ ἀείμνηστος Πρωτοψάλτης Σωτήρης Τάττης. Θά καταγράψω κάθε σημεῖο τοῦ δεκαλόγου καί θά τό προσαρμόζω στήν ζωή τοῦ Πρωτοψάλτου μας.
«1. Νά στέκεται κατά τήν ὥρα τῶν Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν σέ στάση ΗΓΕΜΟΝΙΚΩΣ ΤΑΠΕΙΝΗ χωρίς περιττές κινήσεις, μορφασμούς κλπ.»
Ὁ Σωτήρης στεκόταν πάνω τό Ἀναλόγιο ἡγεμονικῶς μέ ἕνα ταπεινό φρόνημα, παρέμενε ἀκίνητος, μεγαλοπρεπής, ἄρχοντας πραγματικός, δέν ἔκανε περίεργες κινήσεις, δέν ὁμιλοῦσε, δέν σχολίαζε καί ὅταν ἤθελε νά πῆ κάτι στούς συμψάλλοντας μέ αὐτόν, τούς τό ἔδειχνε μέ τόν δείκτη τοῦ χεριοῦ του. Τό στόμα κατά τήν διάρκεια τῆς ἐκκλησιαστικῆς λατρείας προσφερόταν μόνο στό νά ψάλλη.
«2. Νά φορᾶ πάντοτε τό ἱερό ράσο καί νά προσπαθεῖ καί οἱ βοηθοί του νά εἶναι ρασοφορημένοι. Προσδίδει ἱεροπρέπεια»
Ὁ Σωτήρης στό ἀναλόγι ἦταν ἱεροπρεπής. Φοροῦσε τό ράσο του, ἡ μορφή τοῦ ἦταν ἑλκτική, τά πυκνά ἄσπρα μαλλιά του ἔδιναν μιά μεγαλοπρέπεια καί ἱεροπρέπεια. Γενικά, κατά τήν διάρκεια τῆς ἱερᾶς ἀκολουθίας ἄλλαζε ὄψη καί μορφή, δέν ἦταν ὁ συνηθισμένος γελαστός ἄνθρωπος, ἀλλά σύννους, προσεκτικός καί κατά κάποιον τρόπο ἔδειχνε ἠλλοιωμένος. Ἔψαλλε μέ ἰδιαίτερη προσοχή, ὅπως φαινόταν στά μάτια του καί τήν ὅλη ἔκφραση τοῦ προσώπου του.
«3. Νά ψάλλη πάντοτε ἀπό τά βιβλία τῆς Βυζαντινῆς Ἐκκλησιαστικῆς Μουσικῆς μας, σύμφωνα μέ τόν κανόνα τῆς ἐν Λαοδικείᾳ Συνόδου "ἀπό διφθέρας ψάλλειν"».
Ὁ Σωτήρης δέν αὐτοσχεδίαζε στό ψάλσιμο, δέν ἔψαλε μέ προχειρότητα. Ἀκόμη καί τό «Κύριε ἐλέησον» ἤ τά «παράσχου Κύριε» τά ἔψαλε ἀπό τά μουσικά βιβλία, δηλαδή, ἀπό «διφθέρας». Καίτοι μετά τήν μακροχρόνια πείρα θά μποροῦσε νά ψάλλη καί ἀπό στήθους, χωρίς μουσικά κείμενα, ἐν τούτοις δέν τό ἔπραττε, σεβόταν πάντοτε τό ἐκκλησίασμα. Σέ αὐτό τόν βοηθοῦσε καί τό ὅτι οἱ ἀκολουθίες μεταδίδονταν ἀπό τόν Κρατικό Ραδιοφωνικό Σταθμό καί δέν ἔπρεπε νά γίνονται λάθη.
«4. Νά ψάλλη πάντα τό ἴδιο εἴτε εἶναι μόνος του στήν Ἐκκλησία εἴτε ὑπάρχει πλῆρες Ἐκκλησίασμα γιατί σέ ὅλες τίς περιπτώσεις τόν πανταχοῦ παρόντα Θεό ὑμνεῖ»
Παρατηροῦσα ὅτι ὁ Σωτήρης ἔψαλε μέ τήν ἴδια προσοχή καί ἐπιμέλεια σέ ὅλες τίς ἱερές ἀκολουθίες. Ἔτυχε νά παρευρίσκομαι στούς Ἑσπερινούς τοῦ Σαββάτου ὅπου ἔψαλε μέ τήν ἴδια σοβαρότητα πού ἔψαλε τήν Κυριακή τό πρωί στήν θεία Λειτουργία. Θυμᾶμαι κάποια Παρασκευή τῆς Διακαινισίμου δέν πῆγα στόν Ἱερό Ναό τῆς Περιβλέπτου, ὅπως τό ἔκανα κάθε χρόνο, κατά τήν συνήθεια τῶν Γιαννιωτῶν, καί ἐκκλησιάστηκα στόν Μητροπολιτικό Ναό. Τό ἐκκλησίασμα ἦταν λιγοστό. Ἐκεῖ ἀπήλαυσα τό «χερουβικό» τοῦ α΄  ἤχου τοῦ Πρίγγου, πού τό ἔψαλε μέ μυσταγωγικό τρόπο.
«5. Νά συνδυάζει τόν τρόπο τῆς ψαλμωδίας μέ τό νόημα τοῦ ὕμνου π.χ. ἀλλιῶς ἐκφράζεται ὁ διατονικός ἦχος τῆς Μεγάλης Πέμπτης καί ἀλλιῶς ὁ διατονικός ἦχος τοῦ Πάσχα. Πρέπει δηλαδή νά ψάλλη "χρωματισμένα καί ὄχι ἄσπρα"»
Ὁ Σωτήρης Τάττης, ὅπως προανέφερα ἔψελνε πάντοτε ἀπό τά ἔγκριτα μουσικά βιβλία καί ποτέ δέν αὐτοσχεδίαζε. Ὅμως, καί αὐτά τά χρωμάτιζε κατάληλα μέ τήν δική του πνευματική κατάσταση, καί μέ τήν δική του μουσική παιδεία, τήν ὁποία εἶχε κληρονομήσει ἀπό τήν παράδοση πού εἶχε παραλάβει ἀπό τά μουσικά ἀκούσματα τῆς Ἠπείρου. Καί αὐτός ὁ χρωματισμός τῆς φωνῆς του ἦταν ἀνάλογος μέ τίς ἐορτές τῆς Ἐκκλησίας μας.
«6. Νά σέβεται τούς Λειτουργούς Ἱερεῖς καί τούς συναδέλφους καί νά συνεργάζεται ἁρμονικά μαζί τους»
Ὁ Σωτήρης σεβόταν καί τιμοῦσε τούς κατά καιρούς Μητροπολίτες τῆς ἱστορικῆς αὐτῆς Μητροπόλεως, ἔδειχνε ποικιλοτρόπως τόν σεβασμό του σέ αὐτούς, ἀλλά τιμοῦσε καί τούς κατά καιρούς Ἐφημερίους τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ. Μιλοῦσε μέ γλυκύτητα καί σέ αὐτούς, ὅπως καί σέ ὅλους, καί τό κυριότερο σεβόταν τόν τρόπο τῆς διακονίας τους. Κυρίως αὐτός ὁ σεβασμός φαινόταν καί κατά τήν διάρκεια τῶν ἱερῶν ἀκολουθιῶν.
Αὐτό σημαίνει ὅτι σεβόταν ἀπόλυτα τόν λειτουργικό χρόνο καί συγχρόνιζε τήν ψαλμωδία τοῦ «Χερουβικοῦ», ἀνάλογα μέ τίς κινήσεις τοῦ ἱερέως. Δέν ἄφηνε τόν Ἱερέα νά περιμένη στήν βορεινή πύλη τοῦ Ναοῦ μέ τό δισκοπότηρο καί ἐκεῖνος νά συνεχίζη τήν  ἀργή ψαλμωδία τοῦ «Χερουβικοῦ» ὕμνου, χάριν τηρήσεως τοῦ μαθήματος. Ἤξερε ὅτι ὁ βασικός πρωταγωνιστής στήν λατρεία εἶναι ὁ Λειτουργός καί ὄχι ὁ ἱεροψάλτης, αὐτός ἦταν διάκονος στούς Ἀρχιερεῖς καί Ἱερεῖς πού λειτουργοῦσαν, γι’  αὐτό συντόμευσε τήν ψαλμωδία.
«7. Ἀπό τήν στιγμή πού περιβάλλεται τό ἱερό ράσο καί ἀρχίζει νά ἐκτελεῖ τά ἱερά του καθήκοντα πρέπει "πᾶσαν τήν βιωτικήν μέριμναν" νά ἀποχωρίζεται»
Ὁ νοῦς τοῦ Σωτήρη κατά τήν ἱερά λατρεία ἦταν προσηλωμένος στά καθήκοντά του. Ποτέ δέν τόν ἄκουσα νά συζητᾶ κατά τά διαλείμματα τῆς μουσικῆς του ψαλμωδίας, στό Κοινωνικό ἤ ὅταν ἔψαλλε ὁ ἀριστερός Ψάλτης. Σιωποῦσε καί ἔψαλλε. Ἦταν ἐκκλησιαστικός ἀνήρ, καί γνώριζε τήν μεγάλη ἀποστολή πού τοῦ εἶχε ἀναθέσει ἡ Ἐκκλησία. Αἰσθανόταν τήν ψαλτική ὄχι μόνον ὡς τέχνη, ἀλλά καί ὡς ἱερά ἀποστολή, ὡς ἱερά ὑμνωδία, αἰσθανόταν τόν ἑαυτό του ὡς ἐκπρόσωπο τοῦ λαοῦ πού συμμετεῖχε στήν λατρεία καί διακονοῦσε τόν Λειτουργό.
«8. Νά ἀπαγγέλλει τά ἀναγνώσματα καί νά ψάλλη τά μέλη εὐάρθρως καί ἐννοιολογικά ὥστε οἱ πιστοί νά κατανοοῦν καί νά συμμετέχουν»  
Ἡ ἄρθρωση τοῦ Σωτήρη ἦταν ὁλοκληρωμένη, ἀπέδιδε τά νοήματα τῶν τροπαρίων καί τῶν ἀναγνωσμάτων καί τά χρωμάτιζε κατάλληλα γιά νά γίνουν κατανοητά ἀπό τούς ἐκκλησιαζομένους. Τό σημαντικό δέ εἶναι ὅτι δέν διάβαζε τά ἀναγνώσματα ἐπιδεκτικά ἤ κοσμικά, ὅπως θά τό ἔκανε ἕνας ἠθοποιός, ὡσάν νά εἶναι μιά κοσμική ἐκδήλωση, ἀλλά τό ἔκανε ἐκκλησιαστικά. Ἡ ἐκκλησιαστική παράδοση προβλέπει ὅτι καί ἡ ἀνάγνωση νά εἶναι ἐμμελής χωρίς νά εἶναι ψαλμωδία, οὔτε ἀνάγνωση, ἀλλά κάτι τό ἐνδιάμεσον, ἤτοι τό λεγόμενο λογαοιδικό ὕφος. Θυμᾶμαι ἐνδεικτικά τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο διάβαζε τό κοντάκιο καί τόν οἶκο τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος, ἀλλά καί τό Ἀποστολικό ἀνάγνωσμα. Μέσα ἀπό τήν ἀνάγνωση ἔβγαινε μιά ὁλόκληρη παράδοση, μέ σωστή ἄρθρωση καί ἐμμελῆ ἀνάγνωση, χωρίς, ὅμως, ὑπερβολές.
«9. Νά γνωρίζη ὅτι κάθε ὑπερβολή κατά τήν ὥρα τοῦ ψάλλειν βλάπτει ἀνεπανόρθωτα».
Ὁ Σωτήρης ὡς Πρωτοψάλτης ἦταν ἄνθρωπος τοῦ ἀριστοτελικοῦ μέτρου ἀποφεύγοντας καί τήν ὑπερβολή καί τήν ἔλλειψη, ἦταν ἰσορροπημένος ὡς ἱεροψάλτης καί ὡς ἄνθρωπος.
Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι τηροῦσε ἀπαρέγκλιτα τό ὡράριο τῆς ἀκολουθίας. Ὅταν ἀνέβαινε στό Ψαλτήρι ἀμέσως ἔβαζε στό ἀναλόγιο, δίπλα στά μουσικά βιβλία, τό ρολόϊ τῆς τσέπης, γιά νά ἐλέγχη τήν ὥρα καί νά προσαρμόζη ἀνάλογα τήν ψαλμωδία.
«10. Νά συμμετέχει στά διαδραμματιζόμενα τῶν Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν ἵνα μή ἐπαληθεύεται τό τροπάριον "πολλάκις τήν ὑμνωδίαν ἐκτελῶν εὑρέθην τήν ἁμαρτίαν ἐκπληρῶν"»
Ἡ παρουσία τοῦ Σωτήρη στό ἀναλόγι τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ ἦταν μεγαλοπρεπής καί προσεκτική. Ἔδειχνε ἕναν ἄνθρωπο ὁ ὁποῖος κάνει τό ἔργο αὐτό μέ σοβαρότητα καί εὐπρέπεια. Ἦταν συγκεντρωμένος καί σύννους κατά τήν διάρκεια τῆς ψαλμωδίας.
Κάποτε μου εἶπε ὅτι τό Σάββατο βράδυ ἀποσυρόταν ἐνωρίς στό δωμάτιό του, δέν συζητοῦσε μέ ἄλλους, γιατί ἑτοιμαζόταν προσεκτικά γιά τό τί θά ψάλη τήν ἄλλη ἡμέρα καί κυρίως ξεκουραζόταν ὥστε νά σηκωθῆ τό πρωί ξεκούραστος καί νά ψάλλη ὅπως ἅρμοζε στήν Ἐκκλησία.       
Στό τέλος τοῦ «δεκαλόγου τοῦ ἄγραφου τυπικοῦ τῆς Ὀρθοδόξου Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας» γράφεται ὡς γενικό συμπέρασμα:
«Τέλος ὁ Ἱεροψάλτης ὡς κατώτερος κληρικός πρέπει νά συμπεριφέρεται ἀνάλογα. Ἡ μορφή του γενικά (ἐνδυμασία, κώμη κ.ἄ.) πρέπει νά "δείχνουν" πάντα τό ὑπούργημά του. Εἶναι κατ’ ἐξοχήν καί καθ’ ὑπεροχήν "Ἀνήρ Ἐκκλησιαστικός". Καί γιά νά ἐπιτύχη στό ἔργο του πρέπει νά διάγη βίο ἐνάρετο, "ἐν μελέτῃ, ἐν ἀκοῇ, ἐν πίστει, ἐν νηστείᾳ, ἐν ὑπομονῇ καί ὑπακοῇ"» .
Ὁ Σωτήρης Τάττης ἦταν ἕνας εὐσεβής Χριστιανός, ἕνας ἐκκλησιαστικός ἄνθρωπος, πού ζοῦσε τήν λατρεία τῆς Ἐκκλησίας, τήν εἶχε χωνέψει ἐσωτερικά καί τήν ἐξέφραζε μέ ἕναν ἐκπληκτικό τρόπο. Ἦταν ὡς ἄνθρωπος γλυκύς καί καλωσυνάτος, ἀλλά καί ὡς Χριστιανός εὐσεβής.
Θυμᾶμαι ὅτι κάποτε συνόδευα μαζί μέ ἄλλα παιδιά τόν τότε Ἱεροκήρυκα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἰωαννίνων π. Σεβαστιανό, μετέπειτα Μητροπολίτη Δρυϊνουπόλεως Πωγωνιανῆς καί Κονίτσης, πρός τό σπίτι του καί περάσαμε ἔξω ἀπό τά Δικαστήρια. Τότε ἐξερχόταν ὁ Σωτήρης, πού ἐργαζόταν ὡς Ὑπάλληλος, καί τόν χαιρέτισε μέ σεβασμό. Ἔπειτα στράφηκε σέ μᾶς καί εἶπε: «Νά συνδέεσθε μέ τόν π. Σεβαστιανό γιά νά ὠφεληθῆτε ἀπό αὐτόν. Τά ὅσα ἀκούω καί βλέπω στά Δικαστήρια μέ κάνουν νά σᾶς συμβουλεύσω νά ζῆτε κοντά σέ αὐτόν τόν ἄνθρωπο». Μοῦ ἔκανε ἐντύπωση αὐτός ὁ λόγος, ὅταν λεγόταν ἀπό τόν Πρωτοψάλτη τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ Ἰωαννίνων πού τόν εἶχα πολύ ὑψηλά στήν συνείδησή μου, τόν θεωροῦσα ὡς ἕναν ἄνθρωπο πού κατεῖχε μεγάλη θέση μέσα στήν ἐκκλησιαστική λατρεία καί ἔψαλλε ὡς ἄγγελος, μέ τήν ὡραία ἀγγελική του φωνή καί τήν παραδοσιακή τεχνοτροπία.
Τελικά, ὁ Σωτήρης Τάττης ἦταν ἕνας ζωντανός μεταφορεύς καί φορεύς αὐτοῦ τοῦ δεκαλόγου τοῦ ἄγραφου τυπικοῦ τῆς ὀρθοδόξου Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας.      

3. Ἡ ἐκκλησιαστική ψαλτική, κατά τόν ἅγιο Παΐσιο

Ἡ ψαλμωδία εἶναι ἕνα ἱερό ἔργο, εἶναι μετοχή στό ἔργο τῶν ἀγγέλων, εἶναι μιά ἐκκλησιαστική διακονία πού φανερώνει ὅλη τήν πνευματική ζωή τοῦ ἱεροψάλτου. Μέσα ἀπό τήν ἱερά ψαλμωδία μετάφερεται ἡ κατάσταση τῶν ἐκκλησιαζομένων, ἀλλά κυρίως ἡ πνευματική κατάσταση τῶν ἴδιων τῶν ἱεροψαλτῶν.
Ὁ ἅγιος Παΐσιος παρουσιάζει μέ ἐκπληκτικό τρόπο τήν συσχέτιση μεταξύ τῆς ἱερᾶς ψαλμωδίας καί τῆς πνευματικῆς κατάστασης αὐτοῦ πού ψάλλει. Θά παραθέσω μερικές φράσεις του πού δείχνουν τό βαθύ περιεχόμενο αὐτοῦ τοῦ ἱεροῦ ἔργου.
«Ἡ ψαλτική εἶναι μιά διακονία, γι’ αὐτό ὁ Ἱερέας εὔχεται καί «ὑπέρ τῶν ψαλλόντων». Ὁ ψάλτης ἀντιπροσωπεύει ὅλον τόν λαό πού ἐκκλησιάζεται» . Ὁ τρόπος πού ψάλλει ἐξαρτᾶται ἀπό τήν πνευματική του κατάσταση. Λέγει ὁ ἅγιος: «Ὅταν εἶσαι βαρειά, τότε ψέλνεις καί βαρειά. Ἀπό τήν ἐσωτερική σου κατάσταση ξεκινάει αὐτό· αὐτήν νά ἐλέγχης.  Ἕνας πού ἔχει λεπτή φωνή, ἄν εἶναι σέ καλή πνευματική κατάσταση, ἀκούγεται σάν ἀηδονάκι· ἀλλιῶς, εἶναι σάν νά τσιρίζη. Ἕνας πού ἔχει χονδρή φωνή, ἄν δέν εἶναι σέ καλή κατάσταση, ἀκούγεται σάν γέρος πού μαλώνει». «Ὅταν κανείς ψάλλη χωρίς νά ἔχη καλή πνευματική κατάσταση, αὐτό εἶναι χειρότερο ἀπό μιά μουσική παραφωνία» .
Γιά νά ψάλη κανείς καί νά ἀποδώση τά τροπάρια πρέπει νά ἔχει εὐλάβεια. Ἤδη τά τροπάρια εἶναι γραμμένα μέ εὐλάβεια, ὁπότε καί ἡ μουσική ἐπένδυση πρέπει νά ἔχει τό ἴδιο πνευματικό χρῶμα. Λέγει ὁ ἅγιος: «Τό πᾶν εἶναι ἡ εὐλάβεια. Χωρίς εὐλάβεια ἡ ψαλτική εἶναι ξεθυμασμένη· μοιάζει μέ ὄργανο ξεκουρτισμένο, πού κάνει γκλίν-γκλίν» . «Ἡ τέχνη χωρίς εὐλάβεια, εἶναι... μπογιές· εἶναι κάτι τό ἐξωτερικό, τό ψεύτικο, δέν ἔχει φυσικότητα. Μερικοί ψάλτες στόν κόσμο βάζουν "μπογιές" στήν φωνή τους ἀπό ἀνάγκη, γιά νά πᾶνε σέ μεγαλύτερο ναό καί νά αὐξηθῆ ὁ μισθός τους..... Νά προσέχετε, ἡ ψαλτική σας νά εἶναι φυσική, κατανυκτική, νά ψάλλετε γιά τόν Θεό καί ὄχι γιά τήν τέχνη τῆς ψαλτικῆς» .
Ἡ ὅλη παρουσία τοῦ Ἱερέως, τοῦ ψάλτου, τοῦ Χριστιανοῦ στόν Ἱερό Ναό, κατά τήν τέλεση τῆς λατρείας, ἰδίως κατά τήν θεία Λειτουργία πρέπει νά εἶναι καρδιακή, δηλαδή νά λειτουργῆ ἡ καρδιά τοῦ ἀνθρώπου. Ὅταν κάνουμε λόγο γιά καρδιά δέν τό ἐννοοῦμε συναισθηματικά, ἀλλά ἡσυχαστικά, ἀφοῦ ἡ καρδιά εἶναι ὁ ἐσωτερικός ἐκεῖνος κόσμος πού αἰσθάνεται τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ καί προσεύχεται μέ καθαρό νοῦ. Λέγει ὁ ἅγιος Παΐσιος:
«Ἡ ψαλμωδία δέν εἶναι μόνο προσευχή, εἶναι καί μιά "παλαβωμάρα"· εἶναι -πῶς νά τό πῶ;- ἕνα ξέσπασμα τῆς καρδιᾶς, τό ξεχείλισμα τῆς πνευματικῆς καταστάσεως. Ἡ καρδιά πάλλεται, ὅπως πάλλεται ἡ καρδιά τοῦ ἀηδονιοῦ. Τό ἀηδόνι, ὅταν κελαηδάη ἐπάνω στό δένδρο, σείεται ὁλόκληρο καί αὐτό καί τό κλαδί πού τό κρατάει. "Ἀφῆστε με, λέει, δέν θελω τίποτε· παλάβωσα! ....Ὅταν δουλεύη ἡ καρδιά, ξεφεύγει ἀπό τό περιορισμένο καί πάει στό ἀπεριόριστο, καί τότε γλυκαίνει ἡ ψαλμωδία! Τότε, ἀκόμη καί παραφωνία νά κάνης, καί αὐτή γλυκαίνει, γιατί τήν γλυκαίνει ἡ καρδιά».
Συνεχίζοντας αὐτήν τήν σκέψη του ὁ ἅγιος Παΐσιος λέγει ὅτι ἡ καρδιά εἶναι στήν πραγματικότητα ὁ μουσικοσυνθέτης. Λέγει: «Ὁ τόνος στήν ψαλτική βγαίνει ἀπό μέσα, ἀπό τήν καρδιά. Ὅταν ὁ νοῦς εἶναι στά θεῖα νοήματα, αὐτό εἶναι πού θά δώση τόν τόνο τόν καρδιακό· ἡ καρδιά θά σπαράξη! Ἡ καρδιά εἶναι μουσικοσυνθέτης» . Τότε ὁ ψάλτης ἐπηρεάζει καί ὅλον τόν ἐκκλησιαστικό του χορό. Λέγει ὁ ἅγιος: «Ἄν ὁ πρωτοψάλτης ψάλλη μέ τήν καρδιά του, οἱ ἄλλοι πού τόν ἀκολουθοῦν, ἐπηρεάζονται, ἀναστατώνονται μέ τήν καλή ἔννοια».
Γενικά, ὁ ἅγιος Παΐσιος πού εἶχε πνευματικές ἐμπειρίες καί αὐτό ἔβγαινε καί στόν τρόπο πού ἔψελνε, ἔδινε σημασία στήν ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος μέσα στήν καρδιά τοῦ ψάλτου. Καί ἔκανε ἕνα συσχετισμό μέ τούς τραγουδιστές πού τραγουδοῦν μέ μεράκι, ἀφοῦ ἐν τῷ μεταξύ πίνουν καί κρασί. Ἔλεγε: «Οἰνόπνευμα, οἰνόπνευμα! Βλέπεις, μερικοί πού παίζουν ὄργανα, πίνουν καί λίγο, καί τραγουδοῦν μέ μεράκι· ἔχουν δηλαδή κινητήριο δύναμη τό οἰνόπνευμα. Ἐσεῖς μέ τό πνεῦμα νά κινῆσθε. Μέ τό θεῖο Πῦρ καί τό Ἅγιον Πνεῦμα».
Ὁ Σωτήρης Τάττης ἔψαλε μέσα σέ αὐτήν τήν προοπτική πού διδάσκει ὁ ἅγιος Παΐσιος, ἔψαλλε κατανυκτικά, προσεκτικά, προσευχητικά, ἐκκλησιαστικά. Ἔτσι, ἡ φωνή του πού ἦταν ἀπό τήν φύση της γλυκειά, γλυκαινόταν περισσότερο καί ἔβγαινε ἀπό τό στόμα του καί τήν καρδιά του μιά παναρμόνια μουσική, ἔψελνε σάν ἕνα ἀηδόνι.      
Σεβασμιώτατε καί ἀγαπητοί ἀδελφοί,
Θά τελειώσω αὐτήν τήν σύντομη ἀναφορά μου γιά τόν Σωτήρη Τάττη παρουσιάζοντας ἕνα περιστατικό στό ὁποῖο ἤμουν αὐτόπτης καί αὐτήκοος μάρτυς.
Ἦταν ἡ ἑορτή τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, κατά τήν ὁποία ἑόρταζε ὁ Σωτήρης. Οἱ περισσότεροι Γιαννιῶτες ἐκκλησιάζονταν ἐκείνη τήν ἡμέρα στό Νησί Ἰωαννίνων, ἀφοῦ ἑόρταζε ἡ γνωστή Ἱερά Μονή. Λίγοι Χριστιανοί παρευρίσκονταν στόν Μητροπολιτικό Ναό, ὅπου ἔψελνε ὁ Σωτήρης. Δίπλα στό Παραθρόνιο καθόταν ὁ Σωτήριος Ζούμπος, Ἄρχων τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, πού καί ἐκεῖνος ἑόρταζε. Ὁ Σωτήρης Τάττης ἔψαλλε μέ τήν καρδιά του, κατανυκτικά, ἀλλά καί μεγαλόπρεπα. Ὅταν ἔψαλε τό «Χερουβικό» εὐχόμουν μέσα μου νά μή τελειώση ποτέ. Ἦταν μιά ἀγγελική φωνή καί μουσική μέ ἄνεση καί ἠρεμία.
Στό τέλος τῆς θείας Λειτουργίας ὁ Σωτήρης Ζούμπος στράφηκε καί εἶπε στόν Σωτήρη Τάττη, ἀντί γιά χρόνια πολλά: «Σωτήρη, νά ἄδης σωτηρίως τόν σωτήριον ὕμνον».
Εἴμαστε βέβαιοι ὅτι τώρα ὁ Σωτήρης Τάττης, τό πνευματικό ἀηδόνι τῶν Ἰωαννίνων, ἄδει στόν οὐρανό σωτηρίως τόν σωτήριον ὕμνον.
Αἰωνία του ἡ μνήμη.     

Σάββατο 23 Δεκεμβρίου 2017

χριστουγεννιάτικη εγκύκλιος του επισκόπου μας

Εν Ιερά Πόλει Μεσολογγίου τη 11η Δεκεμβρίου 2017
Αριθ. Πρωτ.: 958     
                                                   
ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ 2017
Π Ο Ι Μ Α Ν Τ Ο Ρ Ι Κ Η  Ε Γ Κ Υ Κ Λ Ι Ο Σ

(ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ  ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 99)
Ο  ΧΑΡΙΤΙ  ΘΕΟΥ  ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ  ΚΑΙ  ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ  ΚΟΣΜΑΣ
ΤΗΣ  ΑΓΙΩΤΑΤΗΣ  ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ  ΑΙΤΩΛΙΑΣ  ΚΑΙ  ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ
Προς  τον  ιερόν  κλήρον,  τις  μοναστικές  αδελφότητες
και  τον  ευσεβή  λαό  της  καθ’  ημάς  θεοσώστου  Ιεράς  Μητροπόλεως.
«…Εαυτόν εκένωσε μορφήν δούλου λαβών…» (Φιλιπ. β’, 7).
Αγαπητοί πατέρες και αδελφοί,
Ο Κύριος και Θεός μας «…Εαυτόν εκένωσε μορφήν δούλου λαβών…» (Φιλιπ. β’, 7).  Την μεγάλη αυτή αλήθεια διακηρύσσει ο Απόστολος Παύλος γράφοντας προς τους Φιλιππησίους. Είναι καταπληκτικός ο λόγος του αυτός. Ο Χριστός, λέει, δεν θεώρησε την ισότητά του με τον Θεό Πατέρα αποτέλεσμα αρπαγής, αλλά τα απαρνήθηκε όλα και πήρε μορφή δούλου∙ έγινε άνθρωπος, και όντας πραγματικός άνθρωπος ταπεινώθηκε θεληματικά, υπακούοντας μέχρι θανάτου και μάλιστα θανάτου σταυρικού.
Η εορτή των Χριστουγέννων, την οποία εορτάζουμε και ζούμε, είναι εορτή εκπληκτικής συγκαταβάσεως και ταπεινώσεως του Θεού μας Ιησού Χριστού.
Η κένωσις του Λόγου είναι συγκατάβασις! «Συγκαταβαίνει τοις εαυτού δούλοις, συγκατάβασιν άφραστόν τε και ακατάληπτον» λέει ο ιερός Δαμασκηνός. Ο Θεός, ο άναρχος και αιώνιος, ο Παντοδύναμος και Παντοκράτωρ για να δωρήση στον πεσμένο άνθρωπο την ανύψωσι και την μέχρι Θεού άνοδο, συγκατέβη, ταπεινώθηκε. Άφησε την δόξα του ουρανού και χωρίς να παύση να είναι Θεός, περιεβλήθηκε την πτωχεία και την αδοξία της γης.
Όντως είναι μυστήριο η συγκατάβασις, η ταπείνωσις του Θεού μας Ιησού Χριστού. «Ο πλήρης κενούται, κενούται γαρ της εαυτού δόξης επί μικρόν, ίνα εγώ της εκείνου μεταλάβω πληρώσεως» σημειώνει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος.
Η άκρα ταπείνωσις του Κυρίου δεν φαίνεται μόνο στον σταυρικό θάνατό του, αλλά και στη γέννησί του στο σπήλαιο της Βηθλεέμ. «Τι γαρ ευτελέστερον σπηλαίου; Τι δε ταπεινότερον σπαργάνοις;» (Υπακοή Χριστουγέννων). «Ο προαιώνιος και απερίγραπτος και παντοκράτωρ Λόγος ως ανέστιος, άστεγος, άοικος εν σπηλαίω νυν κατά σάρκα τίκτεται και ως βρέφος επί φάτνης προτίθεται και οφθαλμοίς οράται και χερσί ψηλαφάται» υπογραμμίζει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Και ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος διδάσκει ότι η στολή που ενδύθηκε ο Χριστός, όταν έγινε άνθρωπος, ήταν η στολή της ταπεινοφροσύνης.
Η κένωσί Του, η ταπεινωσί Του δεν συνίσταται στο ότι γεννήθηκε πτωχός, ότι έζησε σε μία φτωχή οικογένεια, ότι έζησε αμέσως μετά την γέννησί του, ως ανθρώπου, την προσφυγιά, τον διωγμό, την ταλαιπωρία, αλλά κυρίως στο ότι προσέλαβε την ανθρωπίνη φύσι και μάλιστα την θνητή, την παθητή. Ντύνεται την ανθρώπινη σάρκα, την οποία τόσο εμόλυνε ο άνθρωπος και την ενώνει με την Θεότητά Του, για να ανεβάση τον άνθρωπο μέχρι την Θεότητα. «Ο Θεός άνθρωπος γίνεται ίνα Θεόν τον άνθρωπον απεργάσηται» αναφωνεί ο άγιος Αθανάσιος. Ο Υιός του Θεού γίνεται υιός ανθρώπου για να γίνη υπηρέτης των αμαρτωλών, των πολεμίων του, των υβριστών του, των εχθρών του, ώστε εκείνοι, εφ’ όσον το θελήσουν, να μπορούν να γίνουν άγιοι, νικηταί, κληρονόμοι ζωής αιωνίου, κατά χάριν Θεοί.
Με την κένωσί του, την συγκατάβασί του, την ταπείνωσί του, ο Κύριος, νίκησε, συνέτριψε τον διάβολο, ο οποίος με την υπερηφάνειά του νόμιζε πως θα βασιλεύση στον κόσμο.
Προ της ελεύσεως του Χριστού μας ως ανθρώπου στη γη, οι άνθρωποι είχαν άγνοια της μεγάλης αρετής της ταπεινώσεως. Εγνώριζαν τα αντίθετα, τα μικροπρεπή. Εγνώριζαν επάρσεις, κομπασμούς, επιδείξεις, υποκρισίες, υπερηφάνειες, αλαζονείες. Χωρίς ταπείνωσι, δεν εγνώριζαν την αγάπη τη θυσιαστική και τη διακονία. Είχαν πείρα, σκληρή και πικρή, αυτοκρατόρων, σατραπών και τυράννων, οι οποίοι μιμούμενοι τον εωσφόρο ύψωναν και θεοποιούσαν τον εαυτό τους και καταδυνάστευαν τους λαούς.
Ζητούσαν οι άνθρωποι προ Χριστού να γνωρίσουν τη δροσιά της συγκαταβάσεως, την ευωδία της αληθινής ταπεινώσεως, την θαλπωρή της αγάπης. Καμιά φιλοσοφία όμως, κανείς σοφός της αρχαιότητος, δεν δίδαξε την αληθινή συγκατάβασι, την ταπείνωσι, την θυσιαστική αγάπη. Με την ενανθρώπιση του Χριστού μας, με την κένωσί Του, με την συγκατάβασί Του και την ταπείνωσί Του, βιώθηκε και διδάχθηκε στον άνθρωπο η σώζουσα ταπείνωσι. Αυτή η ταπείνωσι επιτρέπει στους πιστούς ορθοδόξους χριστιανούς να δουν τον Χριστό, να τον προσκυνήσουν ως τον Υιό και Λόγο του Πατρός.
Όπως η απροσμέτρητη ταπείνωσι, που χαρακτήριζε την Παναγία μας την αξίωσε να γίνη η «Χώρα του Αχωρήτου», όπως ο ταπεινός Ιωσήφ, οι ταπεινοί ποιμένες και οι ταπεινοί, παρά τη σοφία τους, μάγοι, αξιώθηκαν να δουν και να προσκυνήσουν τον Σαρκωθέντα Θεό, έτσι και οι ταπεινοί χριστιανοί απομακρύνοντας τον εγωισμό τους, μπορούν να γνωρίσουν, να κατανοήσουν, το μυστήριό της Ενανθρωπήσεως. Μπορούν πλέον να πλησιάσουν τον Σωτήρα και Λυτρωτή Κύριο, να νικήσουν το διάβολο και τις παγίδες του, να πληρωθούν με χάρι Θεού, να ζήσουν συνειδητά τα μυστήρια της ορθοδόξου Εκκλησίας μας, να ενωθούν με τον Σαρκωθέντα, να φθάσουν στη σωτηρία, την κατά χάριν θέωσι.
Αγαπητοί πατέρες και αδελφοί,
Στην εποχή μας, η κυρία αιτία που βασανίζει τη ζωή μας, τις επικοινωνίες μας, τις καλές ανθρώπινες σχέσεις μας, η αιτία που ταράσσει την ειρήνη μας, που καταστρέφει την ενότητά μας, την πνευματική ζωή μας, είναι το δαιμονικό πάθος του εγωισμού, της υπερηφανείας.
Είναι όντως φοβερό. Ο άναρχος Θεός εκένωσε εαυτόν, συγκατέβη, ταπεινώθηκε τόσο πολύ και εμείς, κληρικοί και λαϊκοί, χάνουμε τα πάντα και μάλιστα τη σωτηρία μας, γιατί δεν θέλουμε να απομακρύνουμε τον εγωισμό μας από την καρδιά μας και τη ζωή μας. Ακόμη δε φοβερώτερο είναι ότι νομίζουμε πως δεν έχουμε εγωισμό.
Εμπρός στην αγία Φάτνη του ταπεινού Χριστού μας, σήμερα Χριστούγεννα, ας θελήσουμε να συναισθανθούμε την πνευματική πτωχεία μας, την αδυναμία μας, την αμαρτωλότητά μας και να ταπεινωθούμε ειλικρινά. Με την ταπείνωσι θα μπορέσουμε να πλησιάσουμε τον Τριαδικό Θεό, να θερμάνουμε την αδύναμη πίστι και υπακοή μας, στο θέλημα του Θεού μας.
Η απιστία και ολιγοπιστία γεννιέται στις υπερήφανες ψυχές. Ο σύγχρονος άνθρωπος, γεμάτος υπερηφάνεια, αυτάρκεια, εμπιστοσύνη στα επιτεύγματά του και στη λογική του, δεν πιστεύει, δεν προσκυνεί τον Ενανθρωπήσαντα Θεό.
Με την ταπείνωσι θα προλάβουμε τις ιδιότροπες, τις παράξενες απαιτήσεις, τις επαναστάσεις, τις διενέξεις, τις φιλονικίες, τις διαιρέσεις, τους θυμούς, τις εχθρότητες μέσα στην οικογένεια. Με την ταπείνωσι, θα περισώσουμε την οικογένεια από την διάλυσι, που ως καταιγίδα ενέσκυψε στην ευλογημένη ελληνική οικογένειά μας.
Ο διάβολος, αγαπητοί, ιδιαιτέρως χρησιμοποιεί σήμερα τον εγωισμό μας, την έπαρσι, την κενοδοξία για να σκορπίση την φιλονικία και την διαίρεσι ανάμεσα σε κληρικούς και λαϊκούς, να απομακρύνει την αγάπη, την ενότητα, να κατακερματίση το Σώμα του Χριστού, την αγία Εκκλησία, κάθε ενωτική δημιουργική προσπάθεια των Χριστιανών, προσπαθεί να φυτέψη την εχθρότητα, να ματαιώση την σωτηρία μας.
Με τον εγωισμό στην καρδιά μας και τη ζωή μας είναι ποτέ δυνατόν να μετανοήσουμε, να σκύψουμε στο πετραχήλι του πνευματικού μας, να εξομολογηθούμε ειλικρινά; Μόνο οι ταπεινοί «τη καρδία» μπορούν να ζήσουν την μετάνοια, να ανανήψουν, να μεταμορφωθούν.
Ο Χριστός μας, αγαπητοί, επτώχευσε για να μας πλουτίση. Κατέβηκε στη γη για να μας υψώση στον ουρανό. Ταπεινώθηκε για να μας δοξάση.
Σήμερα, Χριστούγεννα, ας τον μιμηθούμε για να ανέβουμε κι εμείς στις αρετές, στον αγιασμό, στην κατά χάριν Θέωσι, να κάνουμε αιώνια Χριστούγεννα. Ας ευχηθούμε, με την αληθινή ταπείνωσι, να έχουμε πάντοτε Χριστούγεννα μέσα μας.
Με την αγάπη του ταπεινού Χριστού μας,
Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

† Ο ΑΙΤΩΛΙΑΣ  ΚΑΙ  ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ  ΚΟΣΜΑΣ

Τετάρτη 20 Δεκεμβρίου 2017

Σάββατο 16 Δεκεμβρίου 2017

χριστουγεννιάτικη εορτή "Αγίας Φιλοθέης"

πρόσκληση

Η Αδελφότης "Αγία Φιλοθέη" σάς προσκαλεί την Κυριακή 17 Δεκεμβρίου στη χριστουγεννιάτικη γιορτή, στο "Παπαστράτειο Μέγαρο", ώρα 7 το απόγευμα.
Θα λάβει μέρος το κατηχητικό σχολείο του ιερού ναού Αγίας Τριάδος Αγρινίου καθώς και η χορωδία του "Ωδείου Δυτικής Ελλάδος".
Σάς παρακαλούμε να μάς τιμήσετε με την παρουσία σας.

Πέμπτη 14 Δεκεμβρίου 2017

ψήφισμα γονέων Αγρινίου για τα βιβλία θρησκευτικών

ΨΗΦΙΣΜΑ
Στο Αγρίνιο, σήμερα Τετάρτη, 13 Δεκεμβρίου 2017 μετά το τέλος της ενημερωτικής εκδήλωσης, που συνδιοργάνωσαν και πραγματοποίησαν στη μεγάλη αίθουσα του Επιμελητηρίου Αιτωλοακαρνανίας τα Διοικητικά Συμβούλια των Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων των Δημοτικών Σχολείων 1ου , 2ου, 4ου, 6ου, 7ου, 8ου, 9ου, 10ου, 11ου και 12ου πόλεως Αγρινίου και 1ου Αγίου Κωνσταντίνου, 2ου Παναιτωλίου, 2ου Καινουρίου, 3ου Νεάπολης, Στράτου και Καλυβίων Δήμου Αγρινίου, υπό την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας, και στήν οποία κεντρικός ομιλθτής ήταν ο κ. Δημήτριος Νατσιός, Διδάσκαλος – Θεολόγος και Συγγραφέας, ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Το μάθημα των Θρησκευτικών στα Νέα Προγράμματα του Δημοτικού Σχολείου», όσοι παραβρεθήκαμε στην εκδήλωση, ομόφωνα αποφασίσαμε τα εξής:
1. Εκφράζουμε την ενσυνείδητη και πλήρη αντίθεσή μας προς τα εφαρμοζόμενα από εφέτος Νέα Προγράμματα Σπουδών για το μάθημα των Θρησκευτικών με τη διανομή των σχετικών «Φακέλων μαθήματος» στα σχολεία της Χώρας μας και ζητούμε την άμεση απόσυρσή τους, διότι με τον χαρακτήρα και το περιεχόμενό τους ανατρέπουν εκ βάθρων το κορυφαίο εκπαιδευτικό ιδεώδες της ανατροφής των παιδιών μας, σύμφωνα με τη διδασκαλία και τις αρχές της ορθόδοξης χριστιανικής πίστης.
2. Πιστεύουμε ότι πάντοτε, ιδίως δε στις ημέρες μας, που χαρακτηρίζονται από μεγάλη ιδεολογική σύγχυση, προκλητικό αμοραλισμό και πολύμορφη αλλοτρίωση του ανθρώπινου προσώπου, το Σχολείο οφείλει να θωρακίσει τα παιδιά μας, τα παιδιά των ορθοδόξων Ελλήνων, με τις αιώνιες αλήθειες της ορθόδοξης χριστιανικής πίστης, μέσα από ένα μάθημα Θρησκευτικών, που αυτές θα τις προσφέρει ασφαλώς με εκσυγχρονισμένο και ελκυστικό λόγο, αλλά οπωσδήποτε και προεχόντως με λόγο καθαρά ευαγγελικό, πατερικό, παραδοσιακό και εκκλησιαστικό.
3. Στα «νέα Θρησκευτικά» δεν προβάλλεται και δεν ομολογείται ο Χριστός ως ο μόνος αληθινός Θεός και Σωτἠρας του κόσμου ούτε η διδασκαλία του ως η μόνη αποκεκαλυμμένη αλήθεια. Ο Χριστός προβάλλεται ως Δάσκαλος και ιδρυτής θρησκείας, δίπλα σε άλλους. Στην προοπτική και λογική ενός ουδετερόθρησκου σχολείου συμπαρατίθενται και αναμειγνύονται σε πολλές διδακτικές ενότητες η ορθόδοξη χριστιανική πίστη και λατρεία με αντίστοιχες πίστεις και λατρευτικές εκδηλώσεις διαφόρων θρησκειών. Επιπλέον η προσφορά του διδακτικού υλικού
γίνεται αμέθοδα, αντιπαιδαγωγικά (π.χ. άκρως λεπτομερειακές, δυσνόητες και κουραστικές θρησκειολογικές ἐννοιες) και άνευ ενιαίου και συγκεκριμἐνου στόχου προς ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης των μαθητών. Τούτα, όμως, φρονούμε ότι προκαλούν θρησκευτική σύγχυση στους ορθόδοξους χριστιανούς μαθητές και τους οδηγούν κατευθείαν στο συγκριτισμό, την πανθρησκεία, τον αγνωστικισμό και ενδεχομένως την αθεΐα.
4. Καταγγέλλουμε την εις βάρος των παιδιών των ορθοδόξων Ελλήνων ανισονομία, αφού τα παιδιά των Ελλήνων μουσουλμάνων της Θράκης και των Ελλήνων Ρωμαιοκαθολικών και Εβραίων απολαμβάνουν, σύμφωνα με ειδικές νομοθετικές προβλέψεις, το δικαίωμα, και ορθώς, να διδάσκονται στο μάθημα των Θρησκευτικών τους αμιγώς και ανοθεύτως τη θρησκεία των γονέων τους, μόνον δε τα τέκνα των ορθοδόξων Ελλήνων εξαναγκάζονται με τα «νέα Θρησκευτικά» σε αντορθόδοξη πολυθρησκειακή αγωγή. Δηλαδή μόνο σε αυτά ασκείται με τρόπο ρατσιστικό, ερήμην της λαϊκής βουλήσεως, προσηλυτισμός στο συγκριτισμό και την πανθρησκεία.
5. Απαιτούμε από την Ελληνική Πολιτεία, με βάση το Σύνταγμά μας (άρθρα 13 και 16), τους νόμους του Κράτους (άρθρο 1 του νόμου 1566/1985), τη νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας (Αποφάσεις του στ΄ τμήματος 3356/1995 και 2176/1998) και τις διεθνείς συμβάσεις (άρθρο 2 του Α΄ πρόσθετου πρωτοκόλλου στη Διεθνή Σύμβαση της Ρώμης της 4ης Νοεμβρίου 1950), κυρίως δε και κατεξοχήν με βάση τη μακραίωνη Ελληνορθόδοξη συνείδησή μας, να σεβαστεί το αναφαίρετο δικαίωμα των Ελλήνων Ορθοδόξων γονέων για ορθόδοξη χριστιανική αγωγή των παιδιών τους, ακόμη και αν τούτο το δικαίωμα επικαλούνταν ένας και μόνο γονέας.
6. Ζητούμε από το Υπουργείο Παιδείας να λύσει το ανακύψαν ζήτημα των «νέων Θρησκευτικών» από κοινού και με τη σύμφωνη γνώμη της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος και πάντως να χορηγήσει το ταχύτερο δυνατόν στους ορθόδοξους μαθητές σχολικά εγχειρίδια θρησκευτικών, που να προσφέρουν ορθόδοξη χριστιανική αγωγή με τρόπο ανόθευτο, ευμέθοδο και βεβαίως σύγχρονο. Τούτο όχι μόνο θα εκφράζει το φρόνημα της συντριπτικής πλειοψηφίας του Ελληνικού λαού, αλλά θα αποτελεί και αρραγές θεμέλιο του Ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος.

Δευτέρα 11 Δεκεμβρίου 2017

εορτή Αγίου Ευστρατίου

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΑΙΤΩΛΙΑΣ ΚΑΙ ΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΜΕΓΑΛΗΣ ΧΩΡΑΣ

ΙΕΡΑ ΠΑΝΗΓΥΡΙΣ ΑΓΙΟΥ ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ ΚΑΙ ΕΤΗΣΙΟ ΚΤΗΤΟΡΙΚΟ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟ
Την προσεχή Τετάρτη 13 Δεκεμβρίου 2017 εορτάζει το ιερό Παρεκκλήσιο του Αγίου μάρτυρος Ευστρατίου, το οποίο βρίσκεται στο δεξιό κλίτος του Ιερού Ναού Αγίου Αποστόλου Παύλου Μεγάλης Χώρας κατά το ακόλουθο πρόγραμμα:
ΤΡΙΤΗ 12 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2017
ΩΡΑ 05:00μ.μ.: Εόρτιος Εσπερινός μετ΄αρτοκλασίας και θείου κηρύματος υπό του κ. Σωκράτους Ψιλλιά, θεολόγου-φιλολόγου και  ιεροκήρυκος της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας.
ΤΕΤΑΡΤΗ 13 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2017
ΩΡΑ 07:00π.μ.: Όρθρος, πανηγυρική Θεία Λειτουργία μετά θείου κηρύγματος υπό του πανοσιολογιωτάτου αρχιμανδρίτου π. Λαυρεντίου Καρανάσιου, ιεροκήρυκος της Ιεράς Μητροπόλεως Αιτωλίας και Ακαρνανίας.
ΩΡΑ 09: 30π.μ.: Αμέσως μετά την Θεία Λειτουργία, τέλεση ετησίου κτητορικού μνημοσύνου πάντων των Ιερέων, Ιεροψαλτών, Επιτρόπων και Νεοκώρων που διηκόνησαν στον Ιερό Ναό Αγίου Αποστόλου Παύλου Μεγάλης Χώρας.

ΤΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ