ερμηνεία τερερέμ (2)

1.                  Αναζήτηση του νοήματος

Αναζητώντας τον βαθύτερο συμβολισμό και το μυστικό νόημα του «τερερέμ» θα σταθούμε, αναγκαστικά, σε ένα παλαιό εκκλησιαστικό κείμενο, που είναι καταχωρημένο, ως προσθήκη, στο τέλος μιας αξιόλογης συλλογής βυζαντινών ύμνων, με τον τίτλο: «Πανδέκτης της Ιεράς Εκκλησιαστικής υμνωδίας του όλου ενιαυτού, εκδοθείσα υπό Ιωάννου Λαμπαδαρίου και Στεφάνου Α’ Δομέστικου της του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας εν Κωνσταντινουπόλει το 1851». Υπενθυμίζω, στους ευσεβείς αναγνώστες, ότι Ο «Δομέστικος» είναι στρατιωτικό και εκκλησιαστικό αξίωμα στην Βυζαντινή εποχή και στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Ο τίτλος αυτός παραχωρείτο και συνεχίζει να παραχωρείται εις τους ιεροψάλτας εν τοις Πατριαρχείοις και τους ιερούς ναούς εν Κωνσταντινουπόλει». Ο Δομέστικος ηγείται του ιεροψαλτικού χορού. Πρώτος ονομάζεται ο δομέστικος του δεξιού χορού και δεύτερος ο του αριστερού χορού. « Αμφότεροι είναι υποκείμενοι εις τον άρχοντα πρωτοψάλτην». Το οφφίκιο του δομέστικου αναφέρεται στο «Μέγα Ευχολόγιον» στον αριστερό χορό, ένατο τη «τάξει», με την παρατήρηση ότι οι δύο δομέστικοι ίστανται εν τοις δύο χοροίς, και ψάλλουσι μετά του πρωτοψάλτου.»

Στο Σύνταγμα των Ιερών Κανόνων (Ράλλη- Ποτλή) αναφέρεται στη δεύτερη πεντάδα του αριστερού χορού, ως τέταρτος στη σειρά. Οι δυο δομέστικοι «ηγούντο» και των δύο εκκλησιαστικών χορών και υποτάσσονταν στον πρωτοψάλτη. Το αξίωμα αυτό δίδονταν και στους αναγνώστες (Πατριαρχικοί Δομέστικοι) ή και στους φύλακες (δομέστικοι των θυρών) του πατριαρχικού ή επισκοπικού οίκου.

Το κείμενο, λοιπόν, που αναφέραμε πιο πάνω, είναι γεμάτο από ξεχωριστή χάρη και βαθύ συμβολισμό. Το ιερό σύμβολο, άλλωστε, η συνάντηση του ορατού με το αόρατο, η φανέρωση του θείου και η μέθεξη σε αυτό.

Με αυτή τη σκέψη ως οδηγό και την ανάλογη διάθεση, ας πλησιάσουμε το «ευωδιασμένο» αυτό κείμενο, για να γνωρίσουμε και κατανοήσουμε την συμβολική ερμηνεία του «τερερέμ», δηλαδή του «τερερισμού», όπως αποκαλείται.